Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 586.jpeg

575

Franciszkanie w Polsce.

jego ojca Jana, kanclerza, lecz za miastem; mieli wtedy klasztor i kośc. ś. Krzyża, potém przeszli do miasta (Pismo zbiorowe wileń. na r. 1862 p. 399 i 411); zniesiony. 2) Szczebrzeszyn, klasztor z kośc. Wniebow. N. M. P. fundacji Tomasza i Katarzyny z książąt Ostrogskich podkanclerzych Zamjskich; klaszt. w r. 1626 był tak ubogi, iż zaledwie mógł wyżywić 6 zakonników (tamże p. 398); ztąd, lubo bardzo obszerny, opustoszał przez ustąpienie zakonników i wyniesienie się do Górecka w r. 1812, poczém obrócony na szpital pod kierunkiem sióstr miłosierdzia. 3) Druszkopol (lub Gruszkopol) w powiecie Włodzimierskim; kościół Niepokal. Poczęcia N. M. P. i ś. Stanisława B. M. z klasztorem z drzewa, wystawione przez Stanisława Druszkiewicza, kaszt, chełmskiego, r. 1692, przyczem parafję oddano fran.; następnie Wojciech Rupszczewski, kaszt, lubaczewski, wystawił kośc. i klasztor z muru, poświęcony r. 1779; było tu tylko dwóch księży; zniesiony 1832 r. 4) Horyniec, kościół Niepok. Poczęcia N. M. P. z parafją posiadali franciszkanie, obecnie tam nie istnieją. 5) Puszcza Solska, lub Marji Magdaleny, w bliskości Biłgoraja i wsi Sol, do ordynacji zamojskiej należącej. Tu r. 1603, z okazji cudownego objawienia się ś. Marji Magdaleny, kanclerz Jan Zamojski postawił mały kościółek, a syn jego Tomasz obszerniejszy z drzewa zbudował r. 1644, oraz takiż klasztor, do którego franciszkanów z Lublina sprowadził i uposażył; erygował nadto oddzielną parafję i tę im oddał. W późniejszych czasach zapisy ofiarami pobożnych znacznie pomnożone zostały. Budowa ta, cała drewniana, spłonęła już r. 1648, w czasie napadu Bogdana Chmielnickiego; a po odbudowaniu w tejże formie, znowu r. 1655 w wojnie szwedzkiej, i jeszcze raz r. 1702, także przez Szwedów spalona. R. 1713 Tom. Józef ordynat Zamojski czwarty już w tem miejscu kościół z drzewa zbudował i oddał pobliski dom na mieszkanie zakonników, których już nie wielu tu przebywało, spełniając posługi parafjalne. R. 1778 Józef Derberdraszowicz, gwardjan tutejszy, częścią z rodzinnego majątku, częścią ze składek i ofiary Konstancji z Czartoryskich Zamojskiej, wymurował klasztor o piętrze. R. 1794 piorun kościół spalił i dach na klasztorze. Wtedy ordynat Aleksander Zamojski w klasztorze tymczasową kaplicę urządził, zamyślając o budowie kościoła, lecz śmierć te zamiary przerwała. Parafja liczy obecnie blisko 7 tysięcy ludności katol. i od r. 1864 jest w posiadaniu kapłanów świeckich. Po zmianie granic kraju, franciszkanie tutejsi przeszli do prowincji polskiej (Pam. R. M. t. VIII str. 546). 6) Górecko (lub Puszcza Górecka), wieś w ordynacji zamojskiej, ma kośc. i kl. z drzewa. Tu w lasach r. 1648 lud wiejski przed napadem Bogdana Chmielnickiego się kryjąc, widział ś. Stanisława B. M., żądającego, aby mu kaplicę postawiono, który też wyznaczył na ten cel miejsce. Przez lat 20 gromadzili się pobożni, czcząc w lasach góreckich świętego biskupa, o czém gdy się dowiedział ordynat Marcin Zamojski, zbudował kaplicę świętemu r. 1668 i do posługi duchownej przyzwał księdza z Zamościa. Następnie sami franciszkanie z ofiar zbudowali klasztorek, kościół i trzy kaplice. Napad Szwedów spowodował wielkie ubóstwo zakonników, iż mieli miejsce to opuścić, ale ordynat Tomasz Józef Zamojski, pomnażając dochody, los ich polepszył 1720 r. Gdy dawny kościół upadł, Jan Jakób Zamojski ok. r. 1768 wystawił inny z modrzewia, r. 1778 poświęcony i dotąd istniejący. I ten klasztor przeszedł pod władzę prowincjała polskiego; r. 1864 zniesiony. Parafja przy nim pozostała ma r. 1874 ludności katol.