Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 589.jpeg

578

Franciszkanie w Polsce.

niecką; był nim ks. Antoni Ligęza Niewiarowski, sztuk wyzwolonych i ś. teologji dr. 2) Holszany, lub Olszany, kl. i kośc. ś. Jana Chrz. murowane, fundacji księcia Pawła Sapiehy, wielkiego koniuszego litew., r. 1618 z przepychem i okazale zbudowane. Ornat podarowany przez tegoż Sapiehę miał kosztować 80,000 złp.; ofiarował również dzwon wielki; tu hojny fundator spoczął po śmierci, r. 1635 przypadłej. Klasztor miał 8 księży w r. 1825; była przy nim i parafja; zniesiony 1832 r. 3) Oszmiana; w niej książę Aleksander Jagiellończyk zbudował r. 1505 kl. i kośc. drewniany, a gdy kośc. zgorzał r. 1812, zakonnicy z funduszów swoich i z ofiar wymurowali inny, w r. 1822 dokończony staraniem gwardjana Kazim. Twarowskiego. W r. 1825 dwóch księży przy tym kościele rezydowało. 4) Narwiliszki, w piękném położeniu na wyniosłej górze; r. 1617 Dorota z Zenowiczów Szorcowa zmurowała mały klasztor i kościół drewniany dla franciszk. pod tyt. ś. Franciszka, który w gotyckiej strukturze wymurowali później zakonnicy r. 1745. Dołączono parafję w r. 1638, przy której było dwóch księży zakonnych. 5) Szejbakpole (w parafji Wasiliszki), fundacji Łukasza Aleksandrowicza, dziedzica wsi, w r. 1737; kośc. ś. Benedykta i kl. z drzewa; w r. 1825 miał 5 księży i braciszka; zniesiony 1832 r. 6) Nowogródek, szczupłą bardzo fundacją złp. 3,000 zaprowadzeni franciszk. w r. 1714 d. 21 Stycz. przez Tomasza Wojniłłowicza, podstolego nowogr.; klasztor i kościół ś. Antoniego padew. wymurowane z ofiar pobożnych; dwóch zakonników tu mieszkających z jałmużny żyło. 7) Iwieniec (conv. Ivenecensis v. Ivienicensis) w powiecie Mińskim, przy rzece Wołma, fundacji Teodora Wańkowicza, stolnika mińskiego, r. 1702 d. 27 Styczn.; lecz kl. i kośc. ś. Antoniego padew. wystawił z muru ks. Anzelm Czechowicz; kl. zniesiony w r. 1832; miał wtedy 5 księży i braciszka. 8) Mińsk otrzymał fundację franciszk. od Teodora Wańkowicza 1676 r., który ubogie tylko dał im zaopatrzenie; kościół i klasztor z drzewa w samym rynku miasta wystawił. Wkrótce sami zakonnicy z jałmużny zbudowali klasztor murowany, staraniem ks. Adrjana Odyńca, gwardjana i patra konwentu. Zaczęli też stawiać z cegły i kościół, lecz nie dokończywszy go, z rozkazu bpa mińskiego w r. 1801 do innego starego i zrujnowanego klasztoru przeniesieni zostali. Tu utrzymywali 3 księży. W r. 1832 zniesieni. II. Kustodja grodzieńska, także z 8 klasztorami. 1) Grodno fundację franciszk. winno Eustachem u Kurcz, staroście upitskiemu, który na ten cel dał wieś Poniemonie. Kośc. N. M. P. Anielskiej i klasztor m urowany wystawili zakonnicy swoim i dobrodziejów groszem. Wieś i kapitały utracili w r. 1795; odtąd trzymali 3 księży w klasztorze do obsługi parafji przy swym kościele. 2) Olkieniki nad rz. Mereczem, zwane także Wolkieniki; zaprowadzeni tam franciszk. pierwotnie r. 1636, jako filja klasztoru głównego wileńskiego, i uposażeni przez Krzysztofa Chaleckiego, miecznika w. ks. Litew., starostę lejpuńskiego i prefekta lasów olkienickich, który im na wysepce, kamieniami wzmocnionej, zbudował mały klasztorek drewniany, a obok tejże wysepki wystawił mały kościół murowany, w którym była kaplica loretańska, zkąd i klasztor w aktach zwykle conventus Lauretano-Olkienicensis nazywany bywa. Kościół r. 1650 konsekrowany przez Jerzego Tyszkiewicza, bpa wileń., pod tyt. Nawiedzenia N. M. P. i odtąd klasztor jako matrix uważano. W późniejszym czasie zakonnicy nietylko klasztor z cegły wymurowali, lecz kościół i kaplicę loretańską znacznie powiększyli. W kaplicy wiele było