licy Apostols., zaprowadzoną została po wszystkich klasztorach klarysek. Wkrótce jednak, za dyspensami papiezkiemi, z surowości swej po różnych klasztorach mniej lub więcej zwolnioną została; dla tego ś. Bonawentura, pełniąc obowiązki jenerała zakonu, prosił Pap. Urbana IV , aby wszystkie klasztory klarysek do jednej przywieść reguły i jedno im nadać nazwanie. Sam napisał w tym celu ustawy, zgodne w ogóle z pierwotną regułą, z tą wszakże zmianą, że nie z samej tyłko jałmużny żyć im kazał, co nieraz byłoby dla płci ich niebezpieczne, lecz pozwolił posiadać majątki, którychby skromnie i oszczędnie dla siebie, a z pożytkiem i hojnością dla biednych używały. Za wstawieniem się ś. Izabelli, siostry ś. Ludwika, kr. franc., potwierdził Papież tę regułę 1263 r. i od jego imienia zakonnice urbanistkami zwać poczęto. Mimo to kilka klasztorów dobrowolnie przy dawnej surowości i nazwisku klarysek pozostało. Gdy te zwolna obyczaje urbanistek przyjmować zaczęły, powstała r. 1406 reforma ś. Kolety, przywodząca klaryski do pierwotnej surowości, ubóstwa i obowiązku zaspakajania życia z jałmużny. Przyjęła się ona szczęśliwie w Belgji i Francji. R. 1435 jenerał zakonu Casel, lub raczej ś. Jan Kapistran, napisał jej wyjaśnienie; lecz Pap. Eugenjusz IV uznając regułę podobną za zbyt surową dla niewiast, postanowił r. 1447, aby wymagano od nich tylko ubóstwa, posłuszeństwa, czystości i klauzury klasztornej, a posty zalecił im takie jedynie, jakie obowiązywały franciszkanów (Wadding ad a. 1447). Odtąd mało już pozostało klasztorów koletańskich. U biór klarysek bywa w różnych klasztorach odmienny, co zazwyczaj pochodzi z reform rozlicznych, jakie w ich regule drogą prawną lub prywatnie zaprowadzono. W XVIII w. klaryski miały 900 klasztorów i 21,000 zakonnic, zostających pod zwierzchnictwem jenerała zakonu, oraz drugie tyle prawie pod nadzorem biskupów swych djezezji (ks. Benjamin, Rys hist, zgrom, zakonn. II 186 i 190). — Franciszkanki w Polsce początek biorą jednocześnie prawie z zakonem franciszkańskim[1]. W Pradze zaprowadzone przez Agnieszkę, córkę Przemysława, króla czeskiego, r. 1234, stały się pobudką dla domu królewskiego u nas, iżby je równie na ziemi poskiej zaszczepić. Bolesław Wstydl. założył pierwszy ich klasztor w Zawichoście dla siosty swej bł. Salomei, na prośby zaś matki Grzymisławy i żony Kunegundy. Czas tej fundacji nie znany dokładnie: wiadomo jednak, iż były już przed r. 1240, w którym klasztor ich Tatarzy zniszczyli, lecz go tenże fundator wznowił i zatwierdził, uposażając na zjeździe w Korczynie 1258 r. Ztąd w r. 1260 przeniosły się zakonnice do miasteczka Skały, a potém raz jeszcze 1320 r. do Krakowa, gdzie przy kościele ś. Jędrzeja pozostają. Drugi ich klasztor fundowała bł. Kunegunda ok. r. 1270 w Sączu Starym; trzeci powstał w Gnieźnie 1259 r., kosztem Bolesława Pobożnego, księcia kalisk. i gnieź.; czwarty w Kaliszu 1618 r., staraniem franciszkanina Ant. Teod. Wilczka; piąty w Szremie 1623 r., również przez franciszkanów założony; szósty w Chęcinach 1644 r., funduszem kan. Mikołaja Swirskiego. Z początku wszystkie zakonnice, stosownie do reguł, zostawały pod zwierzchnictwem prowicjałów franciszkańskich i prowadziły życie surowe. W XVI dopiero wieku, gdy i za klauzurę zakonną
- ↑ W niektórych okolicach u nas i bernardynki zowią klaryskami, nazwa zaś franciszkanek wyłącznie tej regule służy.
