Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 614.jpeg

Ta strona została przepisana.
603
Franken. — Frankenberg.

Wrocławiu napisał odwołanie swych błędów i przeproszenie jezuitów (Epistola Christiani Francken in qua deplorat suum a Societate Jesu et Ecclesia catholica discessum, ejusque fidem ac religionem temere a se oppugnatam, Viennae 1582; na niem. przełoż, ob. Räss, Die Convertit. III 300..). Jezuici przyjęli go napowrót, lecz nawrócenie nie było stałe. F. udał się do Węgier i Siemiogrodu. W Siedmiogrodzie poznał się z Socynem i od księcia Zygmunta Batorego otrzymał posadę przy gimnazjum w Klausenburgu. Z ogłoszonego podówczas (ok. r. 1583) pisma Praecipuae causae cur Christianie cum in multis sint religionis doctrinis mobiles et varii, in Trinitatis tamen dogmate retinendo sunt constantissimi (b. m. i r.) widać, że Fr. jeszcze formalnie do socynjanizmu nie przystał; wiązał się jednak z socynjanami; był w Krakowie i Lublinie, drukował pisma swoje przeciw Trójcy ŚŚ., na które odpisywał Jakób Górski (ob. Jocher, Obraz bibljogr. II s. 291 i 573). R. 1590 udał się do swego znajomego Anzelma de Vels w Pradze, gdzie po raz trzeci wrócił na łono Kościoła. Po tym powrocie Fr. wprawdzie już nie apostatował i umarł (po r. 1595) jako katolik; lecz grzeszył fanatyzmem, radząc (w Analysis rixae christianae quae imperium turbat et diminuit romanum, Pragae 1595) użyć miecza, żeby inowierców zwrócić do Kościoła. Ob. rozprawę Henning’a w Miscellanea Lipsiensia, t. X, Lips. 1721, i in. dzieła, cytowane przez De Backer l. c. X. W. K.

Frankenberg Jan Henryk hrabia, ur. w Głogowie 18 Wrz. 1726. kształcił się na kapłana w kollegjum niemieckiém w Rzymie, Wyświęcony na kaplana 10 Sierp. 1749; r. 1754 został kanonikiem kollegjaty Wszystkich ŚŚ. w Pradze, r. 1755 dziekanem przy kościele śś. Kosmy i Damiana w Wrocławiu, r. 1759 został arcyciskupem mechlińskim, a 1778 r. wyniesiony na godność kardynała. F. był silną kolumną katolickiego Koscioła w Belgji przeciw nowościom religijnym, wprowadzanym przez cesarza Józefa II. Józef II chcąc, jak w innych prowincjach podległych jego berłu, tak i w austrjackich Niderlandach wychowanie młodzieży duchownej tak urządzić, ażeby z duchownych utworzyć narzędzia posłuszne we wszystkiém jego zamiarom, poznosił djecezjalne seminarja w Niderlandach i siłą zbrojną ustanowił seminarjum jeneralne w Louvain. Pogwałcenie to praw biskupich, w połączeniu z wielu innemi, również gwałtem narzuconemi nowościami religijnemi, wywołało silny opór, zwłaszcza że już widziano smutne skutki wychowania młodzieży duchownej w owych seminarjach jeneralnych. Studenci w seminarjum w Louvain, niezadowoleni z professorów i ich nowych nauk, poopuszczali prawie wszyscy instytut. Wszyscy biskupi Belgji wystąpili jednomyślnie, z Frankenbergem na czele, przeciw gwałtom Kościołowi wyrządzanym, za co nuncjusz papiezki został wypędzony, Frankenberg do odpowiedzialności pociągnięty i do Wiednia wezwany, a biskup z Namur Alb. Ludw. de Lichtervelde na wygnanie skazany, po zabraniu mu dóbr biskupich. Odtąd reformy, ich ograniczenia, zawieszenia i całkowite ich odwołania prędko po sobie następowały; w 1789 r. Frankenberg za swoją Declaration doctrinale, tyczącą się seminarjum w Louvain, został aresztowany, co także spotkało i biskupa z Antwerpji Korn. Franc, de Nelis. Gdy Brabancja powstała i Austrjacy zmuszeni byli do wyjścia, przywrócony został dawny porządek kościelny. Po śmierci Józefa, brat i następca jego Leopold odwołał postanowienia swego poprzednika, w skutek czego uznanym został