Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 654.jpeg

Ta strona została przepisana.
643
Fryburg. — Fryderyk.

nowego chóru, hr. Konrad I z Fryburga, który od r. 1236 do 1272 panował. Cały kościół jest w kształcie krzyża, w kierunku z zachodu na Wschód, wybudowany z czerwonego piaskowca. Najprzód wybudowano ramię krzyża, t. j. poprzeczną, część, i ta jest jeszcze w stylu bizantyjskim; następnie zbudowano nawę kościoła, na trzy części podzieloną. Wieża, ukończona około półowy XIII w., stoi ku zachodowi, przy wnijściu do środkowej nawy. Na ramieniu poprzeczném są dwie mniejsze wieże, których niższa część budowana jest w stylu bizantyjskim, wyższa zaś i późniejsza w stylu gotyckim. Koszta budowli ponosili książęta z Zähringen, później hrabiowie z Fryburga, a także i obywatele miasta, którzy przy pogrzebach opłacali na ten cel pewną przepisaną kwotę. Już r. 1146 budowla tak daleko postąpiła, że św. Bernard miewał tam kazania i do wojny krzyżowej zachęcał. Według znajdującego się jeszcze napisu, budowanie nowego chóru rozpoczęto 1354 r., a poświęcono go 1513 r.; otoczony jest cały boczną nawą, w której znajdują się kaplice z ołtarzami. Wieża ma wysokości, według starego i prawdziwego podania, tyle stóp, ile jest dni w roku przestępnym, t. j. 366 stóp wiedeńskiej miary. Kościół ten jest cały ukończony, z wyjątkiem kilku małych wieżyczek. Według bulli erekcyjnej tego arcybpstwa, kapituła metropolitalna obiera arcybpa; książę panujący ma prawo przed obiorem wykreślić z listy kandydatów osoby, któreby uważał za niemiłe dla siebie. Dziekana kapituły, kanoników i prebendarzy obiera naprzemian arcybiskup z kapitułą. Fryburg posiada konwikt teologiczny (gmach seminaryjski z kościołem), który r. 1824—1827 wystawiono za panowania w. ks. Ludwika. Tam mieszkają alumni, poświęcający się naukom teologicznym, Seminarjum arcybiskupie znajduje się w St. Peter, w wielkim i pięknym, supprymowanym 1806 r. klasztorze benedyktynów. Ze zgromadzeń zakonnych w Baden są tylko żeńskie: najwięcej sióstr miłosierdzia, następnie urszulinek, sióstr krzyża z Niederbronn i t. d. W Hohenzollern byli jezuici, a po ich wypędzeniu 1872 r. pozostali tylko benedyktyni. W Fryburgu jest katolicki uniwersytet (Ludovico-Albertina), założony 1454 czy 1456 r. (drugi protestancki jest w Heidelbergu); miał on r. 1862—63: 43 professorów; studentów teologów 125 (nadto 33 cudzoziemców), jurystów 67 (7 cudz,), medyków 40 (12 cudz.), filozofów 10 (4 cudz.). Od tego miasta, katolicka Encyklopedja kościelna niemiecka nosi nazwę Freiburger Kirchen-Lexicon (ob. Wetzer). Archidjecezja fryburgska ma swój Freiburger Diöcesan-Archiv, Organ des kirchlich-historischen Vereius der Erzdiöcese Freiburg für Geschichte, Alterthumskunde und christliche Kunst, mit Berücksichtig ungder angrenzender Bisthümer, Freiburg, t. I 1865, t. II 1866, t. III 1868, t. IV 1869, t. V 1870, t. VI 1871, t. VII 1873, t. VIII 1874, in-8. Księgarnia pod firmą Herder’a w Fryburgu zajmuje się wydawaniem pożytecznych dzieł w duchu katolickim. Ob. Heinr. Bruck, Die oberrheinische Kirchenprovinz, Mainz 1868.

Fryderyk, v. Frydrych (Friedrich, Fridericus, v. Fredericus, od staroniem, frede — pokój, i rich — bogaty, potężny; imię odpowiednie hebrajskiemu Salomon, greckiemu Ireneusz), św. bp i męcz. (18 Lipca). Pochodził z wysokiego rodu, był nawet podobno wnukiem Radboda, który jako król rządził Fryzją przed zdobyciem jej przez Franków. F. uczył się i wychowywał przy Richfried’zie, bpie utrechtskim. Wyświęcony na kapłana, gorliwie zajmował się nauczaniem katechumenów. Po śmierci Richfried’a 820 r. wybrany na jego następcę, wypraszał się z płaczem od tego urzę-