Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 659.jpeg

648

Fryderyk I.

zując mordować po drodze, na każdej prawie stacji, zakładników lombardzkich. Odtąd przewaga była na stronie Papieża Aleksandra. Lombardczycy założyli na północy fortecę Aleksandrję, którą napróżno Fryderyk oblegał w swej czwartej na Włochy wyprawie. Manuel, cesarz bizantyjski, ofiarował Papieżowi pomoc swego oręża, w zamian za przeniesienie od Germanów korony cesarskiej na głowę władców wschodu. Aleksander wszakże zanadto był szlachetny i rozumny, aby chciał niepokoić zachód na rzecz cesarza wschodniego, odrzucił więc ofiarę Manuela. Fryderyk sposobił się do nowej, piątej wyprawy (1174 Wrz. — 1178 Wrz.); lecz Henryk Lew, który podczas walk cesarza z Papieżem wzmocnił swoją potęgę w Niemczech, przewidując, że złamanie ligi lombardzkiej i jemu samemu następnie zaszkodzić musi, jako zbyt potężnemu w obec planów F’a wazalowi, odmówił swojej pomocy na nową wojnę. Cesarz, nie mogąc zdobyć Aleksandrji, zawiązał układy o pokój, ale daremne, bo trzymał się uparcie swoich wyniosłych planów. Rozpoczęły się kroki wojenne i zanim zebrał nadciągające posiłki, otoczony zewsząd i na głowę pobity przy Legnano 29 Maja 1176 r., zaledwie umknął i schronił się do Pawji. Fryderyk usiłował nie dopuścić Papieża do Wenecji, aby mógł być jeszcze panem warunków pokoju; lecz skoro ten plan nie udał się, nie pozostało mu nic innego, jak samemu udać się do Wenecji, upokorzyć się i otrzymać od Papieża pocałunek pokoju, oraz uwolnienie od exkommuniki. Po 14 dniach rokowania, pokój uroczyście ogłoszony został w Wenecji (1 Sierp. 1177); zawieszenie broni na lat 15 z Wilhelmem, na lat 6 z Lombardczykami, były głównemi punktami tej zgody. Antypapież został opuszczony, jednak biskupi nominowani przez cesarza byli utrzymani; Aleksander zbierał owoce swej wytrwałości, umiarkowania i pobożności. Cesarz, wróciwszy do Niemiec, obrócił swój oręż na Henryka Lwa. Pozbawił go wszelkich praw, wypędził z granic państwa. Oddał Bawarję zmniejszoną Ottonowi, hrabiemu Witelsbach, Saksonję Bernardowi, synowi Albrechta Niedźwiedzia; księstwa Westfalji i Engern arcybpowi kolońskiemu; margrabstwo Saskie, Brandeburg, Misnja, Luzacja otrzymały prawa książęce. Szwabja była dana synowi cesarskiemu Fryderykowi, a potem Konradowi († 1196). Otton został pfalcgrafem burgundzkim i rządcą cesarskim Arelatu. Posiadłości Welfów w Szwabji również dostały się domowi Hohensztaufów. Henryk, najstarszy syn Fryderyka, koronowany 1169 r. na króla niemieckiego, a 1185 na króla Lombardji, przez zaślubienie Konstancji, córki Rogera, króla Sycylji, miał nadzieję odziedziczenia tego państwa, a przez to i całych Włoch. Korona niemiecka stawała się dziedziczną w domie Hohensztaufów, bo z nim już żadna rodzina książęca zrównać się nie mogła; wszystkie domy potężniejsze znaczenie swoje zawdzięczały cesarzowi. A tak w przeciągu kilku lat położenie Niemiec zupełnie zmienione zostało. Starożytne wielkie księstwa upadły; wszędzie panowali książęta, oddani Hohensztaufom. Fryderyk mógł w końcu pozwolić staremu Welfowi Henrykowi wrócić do Niemiec i umrzeć w swych małych dziedzicznych posiadłościach. R. 1183 d. 25 Czer. zawarł F. z Włochami traktat w Konstancji, który unieważniał wygórowane warunki sejmu w Roncaglii i uznał niezależność miast, zostawiając pewne prawa zwierzchnicze cesarzowi. Gdy Rzymianie wypędzili Lucjusza III (1181—1185), następcę Aleksandra, powaga cesarza wzmogła się