mi, że F. 520 r. powtórnie został wywieziony na Sardynję. Po śmierci Trazamunda 523 r., następca jego Hilderich pozwolił wypędzonym biskupom wrócić do kraju. Skoro okręt, na którym płynęli biskupi, przybył do Kartaginy, całe miasto powitało ich z oznakami największej radości, a lud tak się cisnął do tych biskupów, mianowicie do Fulgencjusza, iż go kilku ludzi zasłaniać musiało, by nie został zaduszonym. Pomimo ulewnego deszczu tłum ludu nie rozpierzchał się, ale owszem, najznakomitsi mężowie, pozdejmowawszy z siebie zwierzchnie szaty, zasłaniali niemi odkrytą głowę ukochanego pasterza przed ulewą. Nie mniejszą była radość mieszkańców miasta Ruspe i innych miast, przez które z Kartaginy do Ruspe przejeżdżał. Wszędzie lud wierny wychodził na przywitanie go, z pochodniami i gałązkami w ręku, dzięki składając Bogu. Odtąd żył w spokoju pomiędzy swoimi wiernymi, starając się jak najgorliwiej o ich dobro. Czując niedaleki koniec życia, udał się potajemnie na małą wysepkę Cyrcina, aby tam w samotności przysposobić się do dalekiej podróży w wieczność. Tu surowszym jeszcze poddawał się umartwieniom, jeszcze obfitsze niż zwykle łzy wylewał, jeszcze gorętszej oddawał się modlitwie. Lecz niedługo pozostawał w ukryciu. Miłość jego duchowieństwa, jego zakonników i uczniów wykryła wkrótce miejsce jego pobytu. Ich wspólnym prośbom nie mogąc się oprzeć, powrócił do swego kościoła i klasztoru. Po dwumiesięcznej ciężkiej chorobie, w której ustawicznie tylko te słowa powtarzał: „Panie! daj mi teraz cierpliwość, a potém przebaczenie“, umarł 1 dnia 533 r., rozdzieliwszy poprzednio swój majątek pomiędzy sieroty, wdowy, pielgrzymów, a w części i pomiędzy swoje duchowieństwo. Fulgencjusz, mianowany Augustynem swego wieku, należy do znakomitych pisarzy kościelnych, mimo to z pism jego niektóre tylko ułamki do nas się dostały. Najznakomitsze dzieła jego po większej części treści polemicznej są: 1. Trzy księgi do Monima, w których przyjacielowi swemu wyjaśnia naukę ś. Augustyna o przeznaczeniu boskiém; 2. Księga przeciw arjanom, w której odpowiada im na 10 zarzutów, co do Bóstwa Jezusa Chrystusa i takowe zbija; 3. o tym samym przedmiocie 3 Księgi do króla Trazamunda: w trzeciej księdze obszernie wykłada naukę Kościoła o Wcieleniu Syna Bożego; 4. Dwie księgi o odpuszczeniu grzechów; 5. Trzy księgi o przeznaczeniu i łasce boskiej; 6. Jedna księga o wierze; 7. Jedna księga o Duchu ś., czy tylko od Ojca, czy też od Ojca i Syna pochodzi. Oprócz kilku homilji, pozostało jeszcze 18 listów Fulgencjusza, które można nazwać traktatami, mającemi za przedmiot moralność, ascetykę i dogmatykę. Wszystkie jego pisma dowodzą, że autor wielką obdarzony zdolnością, umiał myśli swe krótko i jasno wypowiadać. Izydor tak o nim mówi: „in confessione fidei clarus, in scripturis divinis copiose eruditus, in loquendo dulcis, in docendo ac disserendo subtilis.“ Najdokładniejsze wydanie dzieł F’a jest paryzkie, dokonane przez Dr. Mangeant, Opera S. Fulgentii Ruspensis Episcopi, quae sunt publici juris omnia. Par. 1684, in-4, przedr. ap. Migne, Patrol. lat. t. 65. Cf. Acta Sanct. Jan. t. 1 p. 32; Cave, Hist. lit. scrip. eccl. t. 1 p. 1573—78; Stolberg, Gesch. der Rel. Jesu Chri., Bd. XIX 1, Abthl.; Bähr Gesch. der römischen Litter. (Fritz). X. F. S.
Fuligatti Jakób, ur. w Rzymie, mając lat 18 wstąpił do jezuitów (1595 r.); większą część życia przepędził na kaznodziejstwie w Rzymie; tamże um. 12 Listop. 1653 r. Napisał: Vita del cardinale Bellarmino
