Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 019.jpeg

10 Gajler.—Galaad. robione i wyrażenia jego pofałszowane. Gajler, kapłan przykładny i gorliwy, był przyjacielem dobrych zakonników; złych tylko surowo karcił. W dziełach jego nie można nic takiego dopatrzeć, coby się sprzeciwiało nauce i karności Kościoła, owszem ze wszystkich wieje duch prawdy i moralności katolickiej. Takie jest zdanie nawet bynajmniej nie w duchu katolickim piszącego Ammoria (Geiler v. Kaisersbergs Leben, Lehren u. Predigten, Erlang. 1820). Dzieła Gajlera główniejsze, stanowiące dziś rzadkość bibljograficzną, są następujące: Epistolae de modo pracdicandi Bom. Pass., Argen. 1508; Predigten teutsch und viel gutter leeren, Strasb. 1508; Das buch granat apfel (kazania i rozprawy), Augsb. 1510; Das irrig Schaf etc. 1510; Der Seelenparadies 1510; Navicula seu speculum fatuorum in sermones juxta turmarum seriem divisa etc. 1511. Dzieło to zostało przetłumaczone na język niemiecki przez franciszkanina Jana Pauli, autora ludowej książki „Obelga i Prawda," i ogłoszone p. t. Narrenschiff, Strasb. 1520. Inne tłumaczenie Honingera wyszło w Bazylei 1574, p. t. Weltspiegel oder Narrenschiff; jest tu 110 kazań. Inne dzieła G'a: Navi-cula poenitentiae (czyli Nauicula non stultorum, sed sapientium), jest zbiorem kazań postnych, Augsb. 1510 (1514); De arbore humana, kazania z lat 1494 i 149 5, po łacinie i po niemiecku często wydawane; Christen-tlich bilgerschafft, Basil. 1512, i po łacinie p. t. Peregrinus, 1513; Passion des Herm Jesu, 1514; Das Euangelbuch, kazania spisane przezwana Pauli, 1515; Pater noster, wykład Modlitwy Pańskiej po łacinie, i inne. O Gaj-lerze ob. jego żywot przez Beatus'a Rhenanus'a w dodatku do Navicula fatuorum; Riegger, Amoenitates literariae friburgenses; Lud. Frid. Vier-ling, Dissert. de Joh. Geil. Bcriptis germ., Argent. 1 786; Ammon op. c. (J. G. Muller). Galaad, FodaaS, hebr. Gilead. I. Nazwisko gór, rozciągających się na wschód Jordanu (Deut. 3, 12. Abd. 19), w obrębie pokoleń: Gad, Ruben i Manasse (Deut. 3, 12. 13), po obu stronach rzeki Jabok (Gen. 31, 21—23. 32, 22. 30. 33, 17). Dziś nazywają Dżebel-Dżelaad tylko pewną część tychże gór, rozciągającą się na południe rzeki Jabok, pasem od wschodu do zachodu. Góry G. prawie prostopadłe od strony Jordanu, lekką pochyłością swoją od wschodu nikną w Auranie i pustyni arabskiej, na poluduiu zaś łączą się z górami Idumei. Słynęły boga-temi pastwiskami i mnóstwem ziół aromatycznych, z których wyrabiano wonne olejki (Jer. 50, 19. Cant. 4, l. 6, 4). Jeszcze dziś Beduini, chwaląc tamtejsze pastwiska, mówią: „Nie znajdziesz kraju jak Belka."— 2. Od gór G. to samo nazwisko otrzymała ziemia na wschodzie Jordanu będąca. Niezawsze przecież jedna rozciągłość do nazwy G. jest przywiązaną: najczęściej bowiem pod tśm imieniem rozumie się cała zajor-dańska Palestyna, od rz. Arnon (granica między pokoleniem Ruben i Moa-bitami) aż do Hermonu (Deut. 34, i. Jos. 22, 9. 13. 15. Jud. 20, i. II Reg. 2, 9), więc pokolenia: Ruben, Gad (Num. 32, 26. Deut. 3, 12) i połowa Manassesa (Deut. 3, 13. Num. 32, 40. Jos. 17, l. 6. cf. 12, 2. I Par. 28, 21); innym razem Biblja odróżnia od Galaadu Basan (Deut. 3, 10. 13. Jos. 12, 5. 13, ii. 17, i. IV Reg. 10, 33. I Par. 5, 16. Mich. 7, 14), a nawet Gad (I Reg. 13, 7; przeciwnie zaś w Jud. 5, 17. gdzie Gad zdaje się znaczyć to samo, co Galaad. Cf. Isai. 13, 25). Dawniej była ta ziemia własnością Moabitów i Ammonitów (ob.), potomków Lota, lecz wypędzili ich ztamtąd Amorrejczycy i cały Galaad wraz z Ba-