Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 046.jpeg

Gallus. 37 Galii, przez bezimiennego pisana ok. r. 771, pierwszy raz wydal Ildefons von Arr, ap. Pertz, Monum. Germ. II 5 — 21, przedruk ap. Holland. 16 Octob t. VII cz. 2 p. 884; na niemiec. przełożył A. Potthast (Berlin I 85 7 iw Geschichtschreiber d. deutscher Yorzeit, VIII Jabrh. 1 Bd). Przerobił ten żywot w IX w. Walafryi Strobo, Vita S. G., ed. Surius, Vit. SS. 16 Octob.; jest też ap. Mabillon, Acta SS. ord. S. Ben. II 2 2 7; ap. Mignę, Patrol, lat. t. 113; ap. Goldast, Script. rer. Alam. I 2, 242.— Cantilena de S. Galio, fragmenty ap. Pertz, Mon. Germ. II 33. Ermenri-ci Augiensis (r. 829 — 850), Tentamen vitae S. Galii adornandae in prosa et metro, ap. Pertz, op. c. s. 31. Gozberti diaconi, Continuatio libri II de miraculis S. Galii per Walafridum Strabonem emendata, ap. Goldast, Script. r. al. I 2; ap. pertz, op. c. II 22; ap. Bolland. 1. c. s. 895 i in. Cf. Rettberg, Observationes ad vitam S. Galii spectantes, Marburgi 1842. Yanhecke, Comment. praeyius ad vit. S. Gal. ap. Bolland. 1. c. s. 856—884. Ważniejsze dzieła o ś. Gallu i o opactwie St. Gallen są: O. Henne, Kloster St. Gallen, 1864; Urkundenbuch der Abtei St. Gal. Ziirich 1863; dzieła GreitKa (ób.); J. A. Zimmermann, Die lieiligen Co-lumban und Gallus nach ihrem Leben und Wirken geschildert, mit Vor-rede von J. Fessler, St, Gallen 1866; Mittheilungen zur vaterlandischen Geschichte, herausg. vom historischen Verein in St. Gallen, St. Gallen 1869, Neue Folgę, I Heft (są tu następne dokumenty: St. GaUer Tod-tenbuch und Verbriiderungen, wyd. Ern. Dlimmler i Ilerm. Wartmann; Die altesten Yerzeichnisse der Aelte von St. Gal. wyd. Gerold Meyer z Kno-nau; Aelteste Listę der Yerrufenen u. Yerbannten der Stadt St. Gal. przez W. E. von Gonzenbach; Die Riehtung zwischen der Abtei und der Stadt St. Gal. vom Jahr 1373, wyd. Gonzenbach; Yerzeichniss der Hauser in d. Stadt St. Gallen und Umgebung um das Jahr 1470, wyd. Gonzenbach). Gallus, v. Gali, Marcin, nazwisko przez naszych historyków nadawane autorowi bezimiennej Kroniki, wydanej najprzód przez Gotfryda Lengnich'a (Vincentius Kadlubko et Martinus Gallus scriptores historiae Polonae antiąuissimi, Gedani 1 749), przedrukowanej przez Mitzlera de Kolof (Historiar. Polon, et Lithuan. scriptor. collectio magna, Vars. 1 769, t. III), na nowo wydanej przez J. W. Bandtkie (Martini Galii Chronicon recens. J. V. Bandtkie, Vars. 1 82 4), później przez ./. Szlach-towskiego i R. Koepke, 1851 r. (ap. Pertz, Monum. Germ. Ser. t. IX p. 418..), na ostatku przez Bielawskiego (Monumenta Polon. hist. I 389—484). Rękopismy tej kroniki tylko 3 są znane: 1) Warszawski pargaminowy z XIV .w., w bibljotece hr. Zamojskich, opisany w Album literackiem s. 293 — 97. 2) Klodaroski, później puławski, papierowy z końca XV w., odkryty przez Tad. Czackiego i opisany przez Lelewela (Polska wiek śred. IV 467 — 7 4). Nazywa się tak te gnieźnieńskim. Dziś jest w Paryżu, w bibljotece książ. Czartoryskich; fac-simile jego w zakładzie Ossolińskich we Lwowie. 3) Szamotulski, później heilsbergski, z końca XV w. (Janocki, Musar. sarmat, specim. I 90), niezupełny, był kiedyś w bibljotece Załuskich i miał go jeszcze w swym ręku Bandtkie; później zaginął. Na ostatnim rękopiśmie oparł wydanie Galla Lengnich; Bandkie oprócz tego miał i rękopism kłodawski; Szlachtowski porównywał to wydanie z rękopismem klodawskim, a Bielowski dał mu warjanty rękopismu warszawskiego; Bielowski wreszcie swoje wydanie G'a oparł na rękopiśmie warszawskim. Z przekładów dotąd wydane są: Hippolita Kowna-