Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 086.jpeg

Gelazy. 77 lazego są też ap. Mignę, Patrol, lat. t. 59. Relikwje Gelazego są w kościele i. Piotra w Rzymie. Ob. C. Thoenes, De Gelasio I Papa. Gelasius I ąuemadmodum et sedis romanae auctoritatem potestatemąue a sede constpltana et lidem christianam a gentilibus defenderit. Accedit disser-tatiuncula de locis, qui in G. scriptis ad Eucharistiae sacramentum per-tinent, Wiesbaden 1873 in-8 s. 34.—Gelazy II, obrany Papieżem 25 Stycz. 1118 r., po Paschalisie II, um. 29 Stycz. 1119 r. w Clugny. Pochodził z Gaety (ztąd nazwa jego Jan z Gaety), z rodu Crescens'ów, wstąpił do klasztoru na górze Kassynu. Paschalis II mianował go swym kanclerzem i korzystał z jego rad w ciężkich swoich kłopotach, z powodu zatargów z Henrykiem V, cesarzem. Kollegjum wybierając Gelazego na Papieża, dawało poznać, że pochwala postępowanie poprzednika i że drogę przezeń wytkniętą uważa za prawą. Na wiadomość o wyborze Gelazego, Cencio, głowa dumnej rodziny Frangipane, mającej wielką przewagę w Rzymie, rzucił się na kollegjum, sponiewierał wybranego Papieża, obalił go na ziemię, bił ostrogami, wreszcie, pochwyciwszy za włosy, zaciągnął do swego pałacu i tam go uwięził. Lud się oburzył. Stronnicy Kościoła uwolnili Papieża i zaprowadzili go, wraz z kardynałami, pomiędzy którymi wielu było ciężko poranionych, do kościoła ś. Jana lateraneńskiego, w celu dopełnienia koronacji; ale jeszcze nie dopełniono tego aktu, gdy G. musiał uchodzić z Rzymu, nocą na statku, przed zbliżającym się z wojskami Henrykiem V. Burzliwy czas (był to bowiem Luty) nie pozwolił mu odrazu dostać się do Gaety; udał się więc do Ardei, dokąd kardynał Hugo z Alatri przeniósł go od brzegu na swych ramionach. Gaeta była schronieniem dla prześladowanego Papieża; Henryk tymczasem wybrał antypapieżem Maurycego Burdinus'a, arcybpa Bragi, pod imieniem Grzegorza VIII. Gelazy był konsekrowany w Gaecie. Zaledwie Henryk opuścił Rzym, powrócił tam potajemnie Gelazy, przywrócił kościołowi w Rawennie biskupstwo, odjęte mu r. 1106 z powodu nieposłuszeństwa, udał się następnie przez Pizę na wyspę Korsykę, kióra przy tej okoliczności uznała nad sobą zwierzchnictwo Stolicy Apost. Ztamtąd przez Genuę udał się do Francji, gdzie opat Suger najserdeczniej go powitał w imieniu Ludwika VI i do Clugny odprowadził. G. zamyślał zwołać sobór do Reims, w celu ukończenia zatargów pomiędzy Kościołem a cesarzem, ale cierpienia i przeciwności, jakich doznał, skróciły dni jego życia. Umierając w Clugny, zalecał kardynałom, aby wybrali na jego następcę kardynała niemca Cuno z Praeneste (Palestrina), w przekonaniu, że ten stałością i gotowością do ofiary swego życia zdoła wydobyć Kościół z pod przewagi siły wojskowej. Żywot G'go napisał Pandulf z Pizy, ap. Baron. Annal. ad. an. 1118-^1119; ap. Bolland. Acta SS. Mai. V *9 — *l8; ap. Waiterich, Rom. Pont. Vitae II 91 — 104; osobno z kommen-tarzem wydał Konst. Cajetano (ob.). Martyrologium kassyńskie nazywa go świętym; gdzieindziej ma tytuł błogosławionego (29 Stycz.); Martyrologiutfi romanum i Bollandyści pomijają go. Ob. A. Cost. Gaetani, Vita del pon-tefice Gelasio II monaco del monte Casino, Roma 1802; ib. 1811. Cf. Hefele, Conciliengesch. §. 608. Gelazy z Cyzyku, grecki historyk Kościoła z V w., pochodził z miasta Cizicum na wyspie tegoż imienia, na Propontydzie czyli morzu Marmora. Jego ojciec był później księdzem w Cyzyku; zaś on sam, za czasów cesarza bizantyńskiego Bazyliszka (4 7 5—4 7 7), napisał po grecku