Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 114.jpeg

Genzeryk.—Geografja. 105 nych przeciwko niema za wielu naraz nieprzyjaciół. R. 4 76 Odoakr opanował Włochy i G. pośpieszył z uznaniem jego królestwa, by utwierdzić przez to upadek Rzymskiego państwa, nad jakim tak niezmordowanie pracował przez lat 37. G. um. 25 Stycznia r. 477, na lat 53 przed zniszczeniem swego państwa od Bizantyńców. Przewyższał on potęgą, odwagą i wiarołomstwem wszystkich innych współczesnych mu królów barbarzyńskich i może być uważanym za właściwego zburzj'ciela zachodniego Rzymskiego cesarstwa. Cf. Papencordt, Geschichte der Vandalenherrschaft in Africa, Berlin 1837. (Hofler). S. S. Geoffroy Jan Chrzciciel, mówca, ur. 24 Sierp. 1706 r. w Cha-rolles, w Burgundji, do jezuitów wstąpił 1 722 r.; był nauczycielem retoryki w Rouen, Caen, la Flćcbe, nareszcie przez 22 lata w kollegjum Ludwika W. w Paryżu. G.um. 1782 r. wSemur. Ks. Verchere, proboszcz z Chambilly nad Loarą, wydał Hermons du R. P. Geoffroy auxquels on a joints les oraisons funebres de Messire Mathias Poncet de la Rmiere (Lyon 1 788, 4 v. in-12), i w tomie I dal krótki życiorys autora. W Col-lection des orałeurs saeres ks. Migne'a, t. 5 6 k. 1 1 75 —134 8, są: Ser-mons, discours, instructions eeclesiatiąues et panegyriques choisis du P. J. B. Geoffroy. Wydania pojedyńczych mów i panegiryków ob. De Backer, Biblioth. ' " X. W. K. Geografja biblijna jest pospolicie traktowaną jako część arche-ologji biblijnej. Zadaniem jej jest podać wiadomości o fizycznym i politycznym stanie tych ziem, krajów i miejscowości, które z narodem izraelskim miały związek i są w Biblji wspomniane, a podać o tyle, o ile do wyjaśnienia Biblji wiadomości te są potrzebne. Zajmuje się przeto nie-tylko Palestyną, ale i sąsiedniemi krajami, jak Syrją zajordańską, Arabją, pólwyspem Synaickim, Egiptem. Głownem źródłem, zwłaszcza do najdawniejszej geograf]i biblijnej, jest sama Biblja. Nie traktuje ona tego przedmiotu ex professo; lecz z różnych wzmianek, jakie się tu i owdzie spotykają, można powziąść mniej lub więcej dokładne wiadomości o położeniu pojedyńczych miejscowości, o fizycznych własnościach ziemi i t. p. Najwięcej pod tym względem dostarcza wiadomości księga Jozuego (ob.), jako zawierająca pomiary gruntów wszystkich pokoleń żydowskich. Po-dobneż wzmianki, lubo mniej obfite, znajdują się w rocznikach królów assyryjskich i babilońskich, o ile ci mieli styczność z Izraelitami. Zebrane z tychże roczników objaśnienia ma E. Schrader, Die Keilinschrif-ten u. d. A. Test., Giessen 18 72. Cf. Teglatfalassar, Sennacheryb, Sal-maiiassar. Z pomników egipskich jedea, pochodzący z X w. przed Chr., wylicza różne miejscowości królestwa Judzkiego (ob. Sesak). Obok Biblji, drugie miejsce pod względem obfitości danych geograficznych zajmują dzieła Flawjusza Józefa (ob). Jako palestyńczyk, umie Józef w wielu razach objaśnić położenie dawnych miejscowości, lub zmianę ich nazwisk (w Antiquit.); jego zaś dzieło De bello jud. jest nader ważnćin dla geografji palestyńskiej z czasów panowania rzymskiego w Ziemi ś. Również ważnem jest Onomasticon (ob.) Euzebjusza cezarejskiego i ś. Hieronima. Mniejszej już wartości są notatki z geogr. bib), rozsiane w Talmudzie (ob.); notatki te zebrał starannio Adolf Neubauer (La geo-grapbie de Talmud. Mómoire couronnć par 1'academie des inscriptions et belles-letres. Paris 1868 in 8 s. 4 6 7) i J. Derenbourg (Essai sur l'hist. et la geogr. de la Palest. I part. Paris 186 7). Wielka liczba