Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 128.jpeg

Gerbillon.—Gerdil. 119 śmierci Verbiest'a (1688) stanął w Pekinie i przez biegłość w naukach matematycznych zajął na dworze cesarskim to samo stanowisko, jakie przed nim mieli Schaal i Yerbiest. Cesarz Kang-hi tak sobie G'a upodobał, że go sam uczył po tatarsku, wysłał z ambasadą do zawarcia traktatu granicznego z Rossją (w Nerczyńsku 1689), a gdy traktat z korzyścią dla Chin został zawarty, cesarz odział G'a szatami królewskiemi, we wszelkich przechadzkach i podróżach brał za towarzysza i wraz z Bou-Yet'era przełożył nad trybunałem matematycznym i filozoficznym. Będąc prawie codzieri w coraz większych u cesarza łaskach, G. wyjednał edykt (2 2 Mar. 1 692 r.), dozwalający publicznego wykonywania obrządków wiary cbrześcjańskiej, wystawił wspaniały w obrębie cesarskiego pałacu kościół i pierwszą w nim Mszę ś. odprawił; był dyrektorem kollegjum francuzkiego w Pekinie, jeneralnym przełożonym missji chińskiej; um. 2 2 Mar. 1 70 7 r. w Pekinie. Oprócz przekładów, lub oryginalnych dzieł po chińsku, zostawił grammatykę języka mandżurskiego (Elementa linguae tar-taricae), którą chwali Abel Remusat (w Biogr. unicera. art. Gerbillon), i kilka listów o stanie missji w Chinach. Ob. De Baiker, Biblioth. Gerdil (czyt. ŻerdiC) Jacek Zygmunt, nr. 23 Czerw. 1718 r. w Samoens, miasteczku Sabaudji. Pierwsze wychowanie otrzymał utalentowany chłopiec w łonie rodziny, następnie uczęszczał do szkól barnabi-tów, najdłużej w Annecy, gdzie się bardzo odznaczył. Piętnastoletni młodzieniec dysputował często z kalwinistami w Genewie, dokąd razem z ojcem się udał; „Historja odmian" Bossueta była wówczas ulubionćm jego czytaniem. R. 1 7 32 wstąpił w Bonneville do barnabitów; gdy przebywał w Bolonji na studjach teologicznych, zwrócił na niego uwagę ówczesny arcbp Lambertini i posługiwał się nim przy pracy około swego dzieła De aeruorum Dei leatificatione etc., a mianowicie dał mu do tłumaczenia z franc. na łacinę kilka pism o cudach, jakie włączone były do tego znakomitego dzieła. W Bolonji młody sabaudczyk wyuczył się języka włoskiego, którym następnie tak władał, jak swoim macierzystym francuzkim. Świadczy o tćm pierwsza jego znaczniejsza praca: Wstfp do nauki religji (Introduzione allo studio di religione), dedykowana Benedyktowi XIV. Czynny jego umysł zajmował się prawie wszystkiemi gałęziami wiedzy ludzkiej. R. 1737, mając lat 19, otrzymał nauczycielstwo filozofji w Macerata: zaćmił on tu wszystkich innych nauczycieli, którym jednak nie dal nigdy uczuć swej wyższości. Skromny i słodki w obejściu, choć pragnął żyć w ukryciu przed światem, zewsząd ściągał ku sobie uczonych. Będąc nauczycielem w Casale Monferrato, zapoznał się z rodziną królewską. R. 1 740 wezwany do Turynu, został sekretarzem akademji, założonej przez księcia Wiktora Amadeusza sabaudzkiego. Dzieła, jakie wydał 1 74 7 i 174 8 r., ustaliły sławę jego jako znakomitego filozofa. W całćm życiu pracował on usilnie nad zwalczaniem błędów swego czasu i obroną nauki katolickiej. Gruntownie znał systematy Loka, Spinozy, Dekarta i Malebransza; energicznie zwalczał ówczesnych pseudofilozofów francuzkich; jego Iliatorja filozofji greckiej zyskała pochwały uczonego Jana Jakóba Brucker'a, który w swojej Historia critica phi-losophiae a mundi incunabulis ad nostram usque aetatem deducta (Lips. 1 742—44; 2 wyd. 1 766 — 67, 5 t.) korzystał z badań G'a nad filozofią szkoły jońskiej i pytagorejskiej. Pisma jego fizyczne i matematyczne znalazły także wiele rozgłosu za granicą; Mairan a nawet D'Alcmbert