Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 155.jpeg

146 Gerson. jakie wschodzi w duszy, jest zarazem nieskończoną ciemnością, ponieważ duch nie pojmuje tego, co widii. Dla tego Boża mądrość rozpoczyna się ciemnością, t. j. usunięciem wszelkiego poznania stworzonego i kończy na ciemności, a mianowicie na ciemności nieskończonego światła Bożego. G. bardzo obszernie rozpisuje się o życiu mystycznem, zwalczając przy-tćm mystycyzm panteistyczny, podług którego człowiek żyjący w kontemplacji, całkowicie wraca do swojej idei, żyjącej w Bogu, tak, iż kochający i Ukochany do tego stopnia stają się jedno, iż dusza ludzka ginio w Istocie Bożej. Przytem ostrzega Gerson o rozmaitych przesadach miłości, o zmysłowych ułudach fantazji, w których człowiekowi wydaje się przedmiotową rzeczywistością, co mu się tylko marzy w chorobliwie podniesionym stanie duszy. Zachwyty i widzenia mystyczne rozróżniać bacznie należy od złudzeń umysłowych. Kto w stanie kontemplacji widzi cokolwiek, co pod jakimbądź względem podobne jest do jakiego przedmiotu ziemskiego, ten pewnym być może, że nie Boga ogląda. G. napisał: De reformatione theologiae; De mystica theologia speculativa\ De mystica th. practica; Epistolae ad Fr. Bartholomaeum Carthusianum super tertia parte libri J. Rusbr. de ornatu spirit. nupt.; De distinetione verarum vitionum a falsis; De probatione spirituum; De monie contemplationis (pierwotnie po franc.); Protestatio super statum Eceliae; De modo habendi se tempore schismatis; De schismate; De subtractione schismatis; De concilio generali unius obedientiae; De unitate ecclesiastica; De vita spirituali ani-mae; De passionibus animae; Definitiones terminorum ad theol. morałem per-tineniium-, De modis uniendi ac reformandi Ecclesiam in concilio generali (odpowiedź na traktat <IAiUye'goy De difficultate reformationis in concilio nniversali); De auferibilitate papae ab Ecclesia; De potestate ecclesiastica et de origine juris et legum; Tractatus guomodo et an liceat in causis jidei a summo Pontifice appellare seu ejus judicium declinare; Propositiones de sensu literali s. Scripturae et de causis errantium; De protestatione circa materiam fidei contra haereses dicersas; Contra haeresim de communione laicorum sub utrague specie; Contra sectam jlagellantium\ De consolatione theologiae; Monotessaron sive unum ex guatuor ecangeliis; Josephina (poemat na cześć ś. Józefa); De reddendo debito; Trilogium astrologiae theolo-gisatae; Dialogus sophiae et naturae super celibatu seu castitate eccleiiasti-corum; De concordia metaphysicae cum logica; Collectorium super „Magni-f.catDe panulis ad Christum trahendis (nowe wyd. Reims 1844) i in. Styl G'a zdaniem niektórych jest suchy i niekiedy zbyt zaniedbany, ale miejscami odznacza się siłą niepospolitą. Wielu przypisywało G'wi, acz niesłusznie, autorstwo sławnej książeczki o Naśladowaniu Chrystusa Pana (ob.). Wydania dzieł G'a: w Kolonji 1483; w Strasb. 14'88 i 89 przez Gajlera; w Bazylei 1494 t. I—III, 150.2 IV tom; w Paryżu 1521: w Paryżu 1606, t. 3 przez Edmunda Richera (ob.), który własne swoje doktryny usiłował podkładać pod dzieła G'a; najzupełniejsze wyd. w An-twerp. 1706 i Jlagae Comit. 1 728, 5 t. in f. przez Dupin'a; w wyd. tem pomiędzy tak zwanemi Gersoniana pomieszczone są rzadkie, ale nader wątpliwego autorstwa pisma, a między innemi ów traktat, jaki G. miał napisać za soborem konstancjeńskim, a jaki przez Hardfa (ob.) umieszczony został w jego zbiorze pism, tyczących się tego soboru, jakkolwiek liczne bardzo przedstawia cechy nieautentyczności. Żywot G'a pisali: Launoy (W Hist. coli. Navarr.), A. Pereira (Lizbona 1 7 69, 2 t.),