Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 189.jpeg

180 Gioberti. pozornie tylko chrześcjańską; że obyczaje ich byty takie, iżby się ich poganie nawet wstydzili i t. p. R. 184 5 przeniósł się G. do Paryża, a w Marcu 1848 do Turynu, gdzie przyjęty był z nadzwyczajnemi objawami publicznego zapału. Trzy wieczory palono na cześć jego illumi-nację. Wybrany na deputowanego, został 16 Maja prezydentem parlamentu piemonckiego, wydał odezwę do Lombardów i Wenecjanów, wzywającą ich do łączenia się z Sardynją; w tym celu tei odbyt podróż, z zamiarem zawiązania włoskiego stowarzyszenia narodowego. Wkrótce stanął na czele partji oppozycyjnej i, po upadku ministerstwa Pinelli-Revel, utworzył w Grudniu ministerstwo demokratyczne i rozwiązał izby. Przy nowych wyborach w 11 miejscach wybrany, wystąpił z programem, który nie znalazł łaski u stronnictwa radykalnego. Po ucieczce w. księcia toskańskiego i wygnaniu Papieża, proponował przywrócenie władzy pa-piezkiej w Rzymie i w. księcia toskańskiego we Florencji, za pomocą interwencji piemonckiej dyplomatycznej, a nawet i zbrojnej, jeżeliby tego była potrzeba. Interwencję tę proponował G. w nadziei zapobieżenia interwencji zagranicznej, na którą się zabierało. Klubiści zarzucali Gio-bertemu, że chciał uciskać demokrację, że chciał godzić Kościół z państwem, że projekt jego jest bratobójczy. Nastąpiły liczne przeciwko niemu manifestacje. Zwolennicy G'go rozpierali się po ulicach z jego przeciwnikami. G. zginął w burzy, którą wywołał. Zmuszony do wystąpienia z ministerstwa (21 Lut. 1849), jakie piastował kilka tygodni, otrzymał zwykłą wszystkim za popularnością goniącym nagr odę: zniesławienie i zapomnienie. Zagrożono mu w izbie deputowanych procesem, oskarżono 0 zdradę i lżono go z takiem uniesieniem, ż jakiem niedawno przedtćrn go ubóstwiano. G. założył wówczas dziennik 11 Saggiatore (Badacz) dla obrony swoich pojęć. Triumwirowie rzymscy, nakazawszy przedrukować jego obronę interwencji, dodali do jego artykułu słowa: „Bóg chciał ukarać tego niegodnego księdza odebraniem mu rozumu." Po bitwie pod Nowarą (23 Marca 1849) wysłany został do Paryża, celem pozyskania pomocy interwencji francuzkiej dla Sardynji. Missja ta jednak była prawdopodobnie tylko pozorem dla wydalenia go z Turynu. Po niepomyślnie ukończonej wojnie podał się do dymissji ze swego poselstwa 1 żył odtąd w Paryżu, zajęty jedynie pracą umysłową. Um. 2 6 Paźd. 1852. Ciało jego przeniesione do Turynu, pochowano z wielką wysta-wnością. Oprócz wyżej wspomnianych dzieł, G. napisał: Teoria del so-vranaturale, 1838; lntrodueione allo studio delia filosojla, 1839 i n. 4 t. (tłum. na franc. Lary, Moulins 1845 — 7); Errori filosofici di Ant. Rosmini, 184 2; Discorso del bello e del buono, 1841 (na franc. tłumaczył Bertinatti, Essai sur le beau, Bruxelles 1843); Prolcgomeni (za reformą Kościoła), 184 5; Del rinuovamento cioile d'Italia, Par. 1851, 2 t.; Operette poli-tiche, 1851, 2 t. Korespondencję G'go i jego mowy polityczne wydał Massari 1850. Charakter G'go był bardzo chwiejny, zdanie niepewne, pomimo niepospolitej nauki. Zmienność jego zdań wielbiciele jego nazywali rozwojem pojęć. W dziełach jego daremnie szukalibyśmy odpowiedzi jasnej na główne, traktowane przez niego kwestje literackie, teologiczne lub filozoficzne; zdanie jego uwinięte zawsze w frazesy nieokreślone, retoryczne, pretensjonalne; zresztą, zdania te różne są w różnych czasach. Chwalił częstokroć nieprzyjaciół swoich, napadał na przyjaciół, wynosił zasługi pisarzy nader miernych. Postępowanie to miało byczego