Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 225.jpeg

216 Gniezno. —Gnieźnieńskie arcybiskupstwo. rzeczywista w Kruświcy i 16 tytularnych. Zakon jeden tylko księży filipinów w Gostyniu, wszystkie inne przez rząd zniesione zostały r. 1832.— 5. Arcybiskupi gnieźn. Pomijając czterech pierwszych, zamieszczanych zwykle w katalogach arcybiskupów, z których: Wilibald, łlatlo i Robert, od r. 9 65 do 1000 byli prawdopodobnie proboszczami tylko gnieźn., pomijając nawet i ś. Wojciecha, który przebywał w Gnieźnie, jako biskup, missjonarz, pierwszy apostoł Polski, przez jedną tylko zimę, od schyłku r. 996 do Mirca r. 997 (ks. Pękalski 30 — 31), właściwy szereg arcybiskupów gnieźn. zaczyna dopiero brat ś. Wojciecha I) Gau-dcncjusz albo Radzyń. Ten na dokumencie datowanym w Rzymie 2 Gr. 999 podpisany jest „Gaudentius archiepiscopus f(ra.tei) Adalberti" (Bielowski, Mon. II 793). R. 1000 zostaje arcybiskupem gnieźnieńskim, r. 1006 d. 11 Paźd. umiera w Gnieźnie (Ditmar wydanie norymber. p. 9 2 nota 10). II) Eippolit, z rodziny Ursynów, um. 102 7 (ob. Rocznik kapit. krak. u Bielows. II 794; ib. p. 830 Rocz. Traski; ib. p. 873 Rocz. Sędziwoja). III) Bossutha, polak, z rodu Persztynów, h. Wieniawa, podług wyżej cytowanych Roczników, został arcybpem r. 1027; um. w Gnieźnie 10 38, zmartwiony rabunkiem katedry przez Czechów. IV) Stefan h. Po-bóg, um. 1058 (ob. Ręk. bibl. Ossolió. Długosza p. 44). V) Piotr I h. Leszczyc, um. 2 1 Sierp. 1092 r. (ob. Kat., krakowski u Biel. II 928). VI) Marcin I h. Zabawa. Gall dedykował mu swoją Kronikę. Tenże kronikarz, po nim Kadłubek i Bogufal piszą o Marcinie z pochwałami; um. 1118. VII) Jakób ze Żnina, potwierdzony przez Pap. Kaliksta II r. 1119, na jego imię Innocenty II r. u 36 wydaje bullę, w której wyliczone są wszystkie posiadłości, dobra i dziesięciny kościoła i arcybiskupstwa gnieźn., um. nie 1144, jak wszyscy piszą, ale po 28 Kwiet. r. 1145, skoro pod tą datą podpisuje przywilej Mieszka Starego (ob. Kodeks dypl. warsz. II 590). VIII) Piotr U, z rodu Szreniąwitów, potwierdzony przez Eugenjusza III die (translationis) B. Adalberti, 1145, 20 Paźd., podpisany na dokumencie fundacyjnym klasztoru w Lędzie; um. 1152 (Damalewicz 95). IX) Jan, Janik, albo Janisław, z biskupstwa wrocławskiego przeniesiony, podpisany na dokumencie Zbiluta z r. 1153, um. 1165 (?). X) Bogumił bl., podług Damalewicza od 1167, po trzech latach miał zrezygnować, um. w Dobrowie 1182. W dawnym Roczniku świętokrzyzkim (ob. Bielowski, Mon. II 7 7 3) rok śmierci mylnie zapisany: „ 1092 Bogumylus archiepiscopus obiil" (ob. Bogumił). XI) Piotr III, 1170 r. konsekrował bpa wrocławskiego Żyrosława (ob. Heinego Hist. kośc. szląs. p. 20 7), umarł przed r. 1180. XII) Zdzisław, r. 1180 zwołał synod do Łęczycy (ob. Kronikę Kadłubka u Bielawskiego II 399; ib. Bogufala p. 531; Kronikę Trzemcszetiską ms. p. 53; Fabisz, Synody p. 20), um. 1199. XIII) Henryk z Ketlic, szlązak (ob Stenzel, Scriptores I p. 101; Roeppel, Gesehichte I 386), od Innocentego III otrzymał do urządzenia spraw pruskich missję legata Stolicy Apost., od której zwolnił go Honorjusz III li Maja 1219 (ob. Theiner I 9); um. 1219; w Roczniku kapit krak. d. 22 Marca (Bielows. II 80 2), w Kalendarzu tąjże kapituły tenże dzień bez roku (Biel. II 917), w Roczniku Sędziwoja 1219, (Biel. II 876), a w Roczniku Traski 1220 (Biel. II 836). Po Henryku przez Papieża Ilonorjusza III d. 4 Listop. 1219 mianowany Iwo, biskup krakowski (Theiner, I 10), zrzekł się tej godności. XIV) Wincenty CzarnkowM h. Nałęcz, potwierdzony przez Houorjusza Ul 5 Paźd. 1220,