Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 285.jpeg

pilnując interesów duchownych. R. 1814 drukował List pasterski, z okazji szczęśliwego powrotu do Rzymu Piusa VII Kongres wiedeński i różne reformy w kraju wciąż zajmowały jego uwagę; listy w tym względzie przezeń pisywane są ciekawemi aktami do historji Kościoła w Polsce z tych czasów. Dla cesarza Aleksandra I z największém był uwielbieniem. „Pacyfikator Europy, najłaskawszy Tytus Północy, monarcha najlepszy, monarcha kochany" i t. p. od niego z miłością w tych pismach poufnych tytułowany. Co do samego Gołaszewskiego, ten też nawzajem był miłą osobą wszystkim i samemu cesarzowi. On to a nie Wołłowicz r. 1814 miał witać w Terespolu cesarza, tylko dla kaszlu, którego dostał na pogrzebie księcia Józefa, uczynić tego nic mógł. Dnia 9 Lutego 1816 r. on witał W. księcia Konstantego; w tym też roku ozdobiony orderem ś. Stanisława kl. I i powołany na członka Kom. Wyznań Rel. Ośw. Publ. Poważany od Papieża i monarchów, kochany i szanowany od wszystkich, nawet od nieprzyjaciół Kościoła, ten zacny pasterz, nękany niepomyślnościami tego Kościoła, stopniami upadał na siłach fizycznych; oprócz onego kaszlu i niemocy w nogach, miał przytém wzrok pracą mocno nadwerężony. Od r. 1817 jego listy własnoręczne, co do redakcji i co do kalligrafji staranne, ustają; zaledwie jaki karteluszek „króciutki dla oczu”, a potem już tylko biedny podpis omackiem, lub stempel z fac—simile podpisu. D. 11 Wrześ. 1817 r. musiał jeszcze jako tako widzieć, gdyż był zaproszony z celebrą na pole elekcyjne pod Wolę; jednakże 20 Paźdz. t. r. już prosił o suffragana, bo sam „osłabiony, tak na wzroku jako i na silach“ nie mógł funkcji biskupich sprawować. D. 10 Kwiet. 1818 r. rząd, wchodząc w słuszność jego żądania, mianował dlań suffraganem officjała ks. Augustyna Marciejewskiego, ale ubocznie wymożono na nim, że Czyżewskiego weźmie za koadjutora z prawem następstwa. Kanonikami mianowani przez G. ci i owi raczej honorowo niż rzeczywiście, bo jeszcze i kapituły nie było, i rząd pod d. 30 Stycz. 1819 r. tytułów kanonickich nadawać zabronił, nim się kapituła urządzi. To jeszcze ważna za jego rządów, że r. 1818 bullą Piusa VII „Ex imposita nobis“ określono nowe rozgraniczenie djecezji, więc i wigierska przemieniona na augustowską (ob.), z inném jak pierwej ograniczeniem. Arcybp Malczewski, delegat apostolski, je rozgraniczał. Obwód Białostocki, oderwany niegdyś przez demarkacje polityczne, a który r. 1812 od mohylewskiej do wigierskiej i do wigierskiego kalendarza na chwilę powrócił, teraz legalnie już wypuszczony; granice djecezji rozciągnięto jak województwa, więc w r. 1819 przyłączył G. przez plenipotenta do tej djecezji od płockiej dekanaty: łomżyński, wąssowski i wizki; jednocześnie też 14 Stycznia ustanowił dla tego dystryktu konsystorz partykularny łomżyński, pod surrogatem ks. Andrzejem Żmijewskim, proboszczem w Przytułach. Urządzenie kapituły, seminarjum i rezydencji biskupiej przy katedrze w Sejnach gorliwie przez G. popierane, już się zbliżały do wykonania, czego on usilnie pragnął, ale nie doczekał. Wizyt djecezalnych jego nie mamy. Święcił i bierzmował, ale w djecezji tylko na Podlasiu w Tykocinie, Waniewie i Płonce. Przyjacielem dozgonnym miał ks. Benedykta Rutkowskiego, przedtém wikarjusza na probostwie waniewskiem, a potem surrogata, w projekcie suffragana nawet. Najpiękniejsze przymioty zdobiły G'go. Obejścia się towarzyskiego i etykiety wyższego świata nabrał w młodości,