Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 287.jpeg

278 Gołdonowski.—Gomar i Gomaryści. tpodarzy chrześcjańskich, otobliwie prostych oraczów, przedrukowywały często polskie kalendarze XVIII w.; Żywot iw. Filipa Nerjusza, Krak. 1625; Stan wdowiey, Turuń 1635; O stanie panieńskim krótkie zebranie, Krak. 163 6. Gołecki Kazimierz, dr. teologji, proboszcz stęszewski, kanonik katedry poznańskiej, um. 1808. Wydal tłumaczenie z francuz. La Fitau, Zbiór krótki kazań postnych, Kalisz 1784; Historja hiszpańska czyli dzieje odmian od wtargnięcia Maurów aż do czasów Ferdynanda i Izabelli, Poznań 17 99, 4 t. Gołuchowski Józef, ur. w Galicji 1 797, uczył się w akademji terezjańskiej w Wiedniu; r. 1820 został magistrem prawa i administracji w uniwersytecie warszawskim, następnie professorem prawa natury w liceum warszawskiem. Wkrótce udał się do Erlangen, w celu słuchania tam Schellinga, gdzie r. 1822, jako już doktór filozofji, wydał pod wpływem filozofji swego mistrza napisane, ale pełne zapału młodzieńczego, wybiegającego po za abstrakcje filozozoficzne do życia rzeczywistego dziełko: Die Philosophie in ihrem Verhaltriisse zum Leben ganzer Vólker u. einzelner Menschen (tłum. na polsk. rusk. i franc.); 1824 r. kurator uniwersytetu wileńskiego powołał go na katedrę filozofji w tym uniwersytecie, z której uwolniony został r. 1825 przez nowego kuratora; poczem zajął się pracami ekonomicznemi we wsi swojej Garbaczu pod Opatowem. R. 1831 powołany na krótko do kierowania ministerstwem oświecenia w Warszawie, wrócił znowu do swoich zajęć wiejskich, śledząc przytem zawsze bacznie umysłowy ruch Europy; w tym cela zwiedził on 1845 r. Niemcy, Włochy, Francję i Anglję; r. 1 84 6 otrzymał w Berlinie propozycję katedry filozofji w Wrocławiu, której nie przyjął; r. 1848 wydał bezimiennie dziełko p. t. Kwestja włoścjańska, a niedługo potem obszerniejszą pracę: Rozbiór kwestji u\łośejańsldej. Ostatnia praca jego (pisana od 6 Listop. 185 6— 16 Cz. 1857, po 15 godzin dziennie): Dumania nad najyyższfmi zagadnieniami człowieka, poprzedzona historycznym rozwinięciem głównych sy-stematów filozoficznych od Kanta do najnowszych czasów (Wilno 1861, 2 t.), przekonywa, iż umysł jego, zawsze żądny prawdy, wyrwawszy się z manowców błędu filozofji nowożytnej niemieckiej, która szlachetnej jego duszy zaspokoić nie mogła, uznał wreszcie prawdę objawioną, jako prawdę najwyższą. Niedostatki tej pracy Gołuchowskiego pochodzą z braku głębszej znajomości filozofji chrześcjauskiej; ale, pomimo swych niedostatków naukowych, praca ta niepospolite miejsce zajmuje w naszej literaturze filozoficznej. G. um. 18 Listop. 1858 r. po krótkiej chorobie, z zupełną przytomnością, w uczuciach wiernego syna Kościoła i na własne żądanie śś. Sakramentami opatrzony. Cf. Faweł I-opiel, Józef Gołuchowski, Kraków 1860. N. Gomar i Gomaryści. Franciszek Gomar ur. w Bruges 30 Stycz. 1563 r. Rodzice jego, przeszedłszy na protestantyzm, wynieśli się r. 15? 8 do Palatyuatu, posłali Franciszka na nauki do Strasburga, gdzie młody uczeń przez trzy, lata zostawał pod kierunkiem sławnego Jana Sturmiusa. Dalsze uauki odbywał w Neustadt, dokąd byli się schronili professorowie heidelbergscy. Pod koniec r. 1582 odbył podróż do Anglii i słuchał w Oksfordzie kursów teologicznych Jana Rainolda, a potem w Cambridge wykładów Wilhelma Whitaker. Tamże r. 158 3 otrzymał stopień bakałarza. Następne dwa lata spędził w Heidelbergu, gdzie