Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 331.jpeg

322 Gotowie. a w owych czasach szczerej wiary i poszanowania dla religji bardzo skutecznym. Na trzecim z wspomnionych synodów król powiedział biskupom: „Stanówcie to, co należy czynić i czego należy uuikać, a ja będę się do tego stosować." Wtedy postanowili oni zbierać się corocznie na narady o potrzebach i sprawach państwa, do których mieli być przypuszczeni i dostojnicy świeccy dla nauki, jak mają rządzić ludem. Postanowiono też wtedy, iż wszystkie kościoły w państwie Westgotów mają trzymać się jednej i tejże liturgji, która później nazwaną została mozarabską. Synod, który zatwierdził na królestwie Sesinanda, byl czwartym. Duchowieństwo miało już taką silę, iż na tym synodzie postanowiło nowe jjrawa o elekcji królów. Dotąd byli oni wybierani przez możnowładców świeckich. Teraz pomieniony synod postanowił, iż on tylko ma moc wybierania królów, i w tym celu ma być zbieranym w razie jego śmierci, dla dania mu następcy, iż król nie może skazywać nikogo na śmierć bez wiedzy i zatwierdzenia synodu biskupiego, iż on jest najwyższą instancją dla wszystkich wyroków sądowych, i że ma prawo wyłączać ze swego grona te osoby świeckie, których mieć nie zechce. Wtedy też duchowieństwo zostało uwolnione od wszelkich podatków. Następnie szósty synod po. stanowił, iż królowie mają -być obierani tylko ze starożytnej gockiej szlachty. W taki sposób hiszpańskie państwo Wizygotów urządziło się w monarchję elekcyjną i silnie ograniczoną przez synody, które stały się prawdziwą reprezentacją narodową arystokratyczną, jako złożone z biskupów i możnowładców świeckich, książąt, hrabiów i mających często oba te tytuły razem. Byli oni rządcami pojedynczych prowincji, przeto ich tytuły odpowiadały tytułom dawnych polskich wojewodów i kasztelanów, jak to wreszcie poświadczają i same ich nazwy, bo wojewoda znaczy właściwie dux. Ograniczenie władzy królewskiej rozdzieliło naród na dwa wielkie stronnictwa: ludowe, na którego czele byli biskupi, podtrzymujący władzę królewską, jako rękojmię dla wszystkich, i arystokratyczne, pod przewodnictwem możnowładców świeckich, usiłujące, przeciwnie, podkopać tę władzę, która była zaporą dla ich samowoli. Po śmierci Sesinanda, o którym historja nie podaje nic szczególnego, pierwsze stronnictwo wyniosło na tron Chintdę, a po nim jego syna Tutgę (63 6), z których możno-władc.y nie byli zadowoleni i przeto burzyli się nieustannie, aż dopóki nie osadzili na tronie ChindaswincCa (6 4 2). Ten ograniczył władzę duchowieństwa i synodów i nie potrzebował zatwierdzenia ich ani dla siebie, ani dla swego syna, którego zrobił uczestnikiem swojej władzy i godności; ale też powściągnął żelazną ręką i możnowładców świeckich, z których wielu skazał na śmierć i na konfiskatę majątków, wreszcie był sprawiedliwym i hojnym dla kościołów. Po jego śmierci (653) ogłoszony został królem syn jego Recezwind, przysposobiony za następcę jeszcze za życia ojca. Możnowładcy zagrożeni przez surowe prawa, wydane za przeszłego panowania, a nadewszystko lękając się pozbawienia prawa elekcji, porozumieli się i miastami, które także utraciły wiele ze swoich dawnych przywilejów, i gotowi byli wzniecić burzę. Ale ją uśmierzyła powolność Receswinda, który zaraz przy wstąpieniu na tron oświadczył, że nie będzie iść śladami swego ojca. Jakoż, zaraz zwołał on synod ósmy do Toledo (ob.), jeden z najliczniejszych i najważniejszych, na którym zniesione były wszystkie surowe postanowienia, wydane za przeszłego panowania przeciwko burzycielom, i zatwierdzone dawne prawa co do wolnej elekcji kró-