Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 354.jpeg

Grabowski.—Gracjan. 345 mano w początku Listop. 1745). Cf. Janocki, Lexicon der jetztlebenden Gelehrten; Albertrandi, Opis medalów polskich; I. Krasicki, O rodzinach szlacheckich; Bartoszewicz, Encykl. Orgelbr. większa X 395... 2. G. Manswet, bernardyn, żyjący w pierwszej pólowie XVIII w., zostawił, podług świadectwa Mitzlera (Acta lit. p. 115), w rękopiśraie Historji bernardynów polskich od li50 do liii r. Jest kilka jego kazań drukowanych w Poznaniu.—3. G. Piotr, ks., proboszcz w Parnawie,w Inflantach, um. 16 25 r. Napisał kilka cennych dziełek ekonomicznych, a mianowicie: Zdanie syna koronnego o pięciu rzeczach do rzeczypospolitej Polskiej należących: l) Sąsiedztwo tureckie z Polską jakie-, 2) Skarb bogaty na rzeczpospolitą jako zebrać; 3) Pospolite ruszenie bójne jako uczynić; 4) Wyprawa na wojnę jakaby być mogła-, 5) Liga z państwy chrzeicjańskiemi przeciw Turkom jako nam potrzebna, ich maściom panom braci swej Pola-kom, Litwie ku uioażaniu podane przez ks. Piotra Grabowskiego etc., 1595. G. przedstawia tu jak Polska, nieopatrzona na granicach, ani od natury, ani sztuką, wystawiona jest na wielkie niebezpieczeństwa. Daje bardzo dobre rady co do uporządkowania finansów krajowych. Drugie dziełko G'go ma tytuł: Polska niższa, albo osaia polska na cześć i chwałę Panu Bogu Wszechmogącemu i na wiele zacnych ozdób i pożytków rzeczypospolitej Polskiej. A osobliwie na ochronienie pogranicznych państw od Tatar i na uczciwe opatrzenie rozpłodzonych synów koronnych, pachołków . chudych, podana ich mościom panom braciom swej, pp. stanom i rycerstwu rzeczypospolitej Polskiej, przez ks. P. etc., 1595. G. podobnie jak i bp Józef Wereszczyński (ob.), radzi, aby na Niżu, t. j. nad brzegami Dniepru postawić z kozaków straż ciągłą, któraby walcząc nieustannie z Tatarami, niosła im zagładę. Oba te dziełka wydał w Krakowie Turowski w swojej Bibliot. polskiej. Nadto, wydał G. O annałach 15 95 i w ręko-piśmie (w bibl. uniwersytetu krak.) zostawił: Acta confederatiey wojska stołecznego in anno 1612 pod regimentem marszałka obranym w tej confederatiey p. Józefa Cieklińskiego. T. Czacki (II 189) przywodzi jeszcze dzieło G'go O Żydach i O armatach. Gracjan Flavius, cesarz rzymski, syn Walentynjana I, ur. w Sir-mium r. 359, został od ojca przybranym za towarzysza (Augustus) r. 367 i nastąpił po nim r. 3 75, wraz z swoim bratem przyrodnim, małoletnim Walentynjanem II, ogłoszonym cesarzem przez niektóre osobistości, żądne panowania jego imieniem. Gracjan przyjął go, aby uniknąć wojny domowej i pozostawił swoją macochę, cesarzowę Justynę, z synem w Me-djolanie, ówczesnej stolicy państwa, a sam objął najcięższe rządy Gallji. Panowanie jego zasługuje na uwagę przez upadek ostateczny w państwie Rzymskićm pogaństwa i arjanizmu. G. był chrześcjaninem nietylko z nazwiska: miał rozum i odwagę, chociaż w młodych latach, i umiał wybierać i słuchać mądrych doradców, w rzędzie których niepoślednie miejsce zajmował u niego ś. Ambroży, bp medjolański. Zaledwo rozpoczął os swoje rządy, jego stryj Waleas, panujący nad częścią wschodnią cesarstwa, zagrożonym został przez powstanie Gotów. Musiał tedy śpieszyć mu na pomoc, ale zanim przyszedł, Walens pobity na głowę, zginął pod Adrja-nopolem (37 8) i G. został panem całego cesarstwa, które jednak zagro-żonóm było mocno ze wszech stron przez narody barbarzyńskie. G. pojął całą grozę swego ówczesnego położenia i myśląc jedynie o sprawie publicznej, której czuł, że sam nie podoła, wybrał sobie, według ówcze-