Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 371.jpeg

362 Granada.—Granado. vitas Aeeitana albo Gemel(a), uważane jest powszechnie za najdawniejsze biskupstwo Hiszpanji. Pierwszym biskupem w Acci był Tergnatus, głowa uczniów apostolskich. Z Guadix'em, połączone jest drugie biskupstwo, Basti albo Basta (d. Bastitana), dziś Baza: upadło za panowania Maurów. Pierwszym znanym biskupem Bazy był Eutychianus na synodzie w Elwirze 306 r. Dzisiejsi biskupi Almerji noszą tytuł bpa Alm. i Bazy. Djecezja ma dziś w 40 parafjach ok. 190,000 wiernych. Kapituła składa się z 5 prałatów, 4 kan. „de officio" i 16 kan. „de gratia." 4) Jaen (d. Gienensis). Miasto Jaen było założone przez Maurów na miejscu dawnego Aurgi, Flavium Aurgitanum, Giene, w niższej Andaluzji, zostało r. 124 8 stolicą biskupią, przeniesioną tu z Montesa, a jak chcą inni z Baeza. Najprawdopodobniej Jaen jest stolicą wznowioną na miejsce Montesy, upadłej za Maurów. Hiszpanie nie zgadzają się jednak, gdzie było dawne biskupstwo Montesa, są bowiem' dwie miejscowości tego nazwiska. Jedna Montesa leżała o kilka mil na północ od Castulo i dziś nazywa się jeszcze Montesa nad rzeką Canale; miasto to było czas jakiś stolicą rycerskiego zakonu Montesa; w starożytności nazywała się Montesa Baslia. Druga Montesa leżała w Andaluzji, nieopodal Jaen; w tóm miasteczku, którego dziś śladów nie ma, była kiedyś, podług dziś powszechnie przyjętego zdania, stolica biskupia. Wszakże i druga Mentesa, Beatia zwana, była także stolicą biskupią, ok. 314 r. założoną. Na terrytorjum dzisiejszego biskupstwa Jaen znajdowały się jeszcze dawne biskupstwa: w Castulo, później Castelona, Caslona, dziś Carzola, gdzie apostołem był Hesy-chius (Esitius), ukamienowany pod tem miastem, i w Tucci (Cwitas Geni ella albo Cioitas Martis, dziś wieś Martos)-, pierwszym znanym tu bpem był Camerinus 306 r. na synodzie w Elwirze; ostatniego spotykamy 69 3 r. na synodzie w Toledo. Dzisiejsza djecezja Jaen ma ok. 100 parafji, 308,000 wiernych; kapituła składa się z 5 prałatów, 4 kan. „de officio" i 18 kan. „de gratia." 5) Malaga (d. Malaeitana). Pierwszym bpem był tu prawdopodobnie Patrieius ok. 306 r. Pierwotnie Malaga należała do prowincji kościelnej Sevilla, po swojćm wznowieniu (1484) przyłączoną została (14 93 r.) do metrop. Granada; w 110 parafjach liczy ok. 400,000 wiernych; kapituła składa sie z 5 prałatów, 4 kan. „de officio" i 20 kan. „de gratia." Granado (Granadus) Jakób, jezuita, ur. 1574 w Kadyksie, f 5 Stycz. 1 6 32 r. w Granadzie, jako rektor kollegjum; człowiek wielkiej nauki i większej jeszcze świątobliwości. Teologję wykładał przez 30 lat; Otrzymawszy zaś uwolnienie od tego nauczycielstwa, uczył katechizmu dzieci w kościele, lub na rynkn, kazywał, słuchał spowiedzi, a gdy sam nie mógł, modlił się za tych, którzy te prace odbywali. Codziennie, nawet podczas najważniejszych prac, przynajmniej 1 '/s godziny poświęcał rozmyślaniu, obok innych modłów i biczowania (Alegambe, Bibl. script. p. 298; Sotwel, Script.). Antonio (Biblioth. hispan. I 387) opowiada, że G. do pisania z takićm zasiadał przygotowaniem, iż w autografie nic poprawiać i przemazywać nie potrzebował. Pamięć miał taką, że gdy przy drukowaniu jego dzieła zginęło kilka kart rękopismu, on z pamięci napisał to samo drugi raz, a po odnalezieniu zgubionych kartek przekonano się, że ani o jeden wyraz się nie omylił. Napisał: De Immaculata B. V. Dei Genitrieis M. Conceptione, Hispali 1617; Commentarii in Summam Theologiae s. Thomae, ib. 1623—33, t 5. X. W. K.