Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 375.jpeg

366 Granes.—Granvella. Granes Mikołaj, żył w półowie XV w., proboszcz katedry wrocławskiej; był malarzem na szkle i architektem: pod jego kierunkiem wzniosło się wiele kościołów na Szląsku. • Grangia, albo urania, granda, granchia, od granum—ziarno, nazywały się gospodarskie zabudowania klasztorne, a mianowicie stodoły, stajnie, obory, chlewy, owczarnie, wraz z domami dla braci laików, zajmujących się gospodarką. Jeżeli grangia były w znaczniejszem od klasztoru oddaleniu, miały swoje kaplice; w żadnym zaś razie nie mogły być w bez-pośredniem zetknięciu z klasztorem, aby gospodarska wrzawa nie zakłócała ciszy klasztornej. W ustawach zakonnych często spotykamy się ze wzmiankami o grangiach: już to zakazują one, aby przełożony klasztoru nie był zarazem grangariusem; już to mówią o przywilejach klasztornych, które nie rozciągają się do grangiów; już też przypominają, że arcybiskupom i biskupom nie wolno zajeżdzać do grangiów, z wyjątkiem chyba ostatecznej potrzeby. Cf. Ducange, Glossar. Granvella Antoni Perenot de, kardynał, ur. 2 0 Sierp. 1517 w Ornans pod Besanęon, w hrabstwie Burgundzkiem, był synem Mikołaja, kanclerza cesarza Karola V; pod kierunkiem swego ojca pobierał nauki w Dóle, a następnie w Padwie, Paryżu i w Lovanium, gdzie otrzymał stopień doktora filozofji i teologji. Jako przeznaczony do stanu duchownego, jeszcze przed dojściem do lat, wymaganych kanonicznie do święceń kapłańskich, miał kilka beneficjów i już r. 1531 wyniesionym był przez Papieża Klemensa VII do godności protonotarjnsza apostoł. Ojciec zaznajamiał go wcześnie ze sprawami państwa i w tym celu wziął go z sobą r. 1540 na rozprawy religijne do Spiry, a 1541 na sejm do Wormacji. R. 1540 mianowany biskupem atrebateńskim (Arras), wysłany został, jako poseł Karola V, na sobór powszechny do Trydentu, gdzie pierwszą swoją mową, którą miał 9 Stycz. 1 54 5, zjednał sobie względy cesarskie. Mówił on w niej ostro o królu francuzkim, z którym naów-ezas cesarz toczył wojnę i nie oszczędzał nawet Papieża, którego neutralność uważana była przez cesarskich za naganną stronność. G. pozyskawszy zaufanie cesarza, sprawował rozmaito trudne poselstwa, z zupel-nćm zadowoleniem swego monarchy. Tak, udało się jego przebiegłości skłonić Henryka VIII, króla Anglji, do związku i Karolem V przeciwko Franciszkowi I, królowi Francji. Ale szczególniejszą uwagę zwracał on na sprawy religijne Niemiec i w tych okazywał się stanowczym przeciwnikiem wszelkich półśrodków. Zamiast augsburgskiego interim, które i tak nie zaspokoiło ani jednej ani drugiej strony, radził on przeprowadzenie reformy w duchowieństwie i przywrócenie karności kościelnej, jak to uczynił w Hiszpanji kardynał Ximenes. Po śmierci ojca G'i (1548), cesarz Karol skasował godność kanclerską; syn wszakże odziedziczył po ojcu cale jego zaufanie, zajął jego miejsce w radzie cesarskiej i otrzymał pieczęć państwa. Odtąd we wszystkich ważnych okolicznościach zasięgano w radzie przedewszystkićm jego zdania. On to głównie skojarzył małżeństwo między Filipem II i Marją, królową angielską. Usiłowanie jednak jego sprowadzenia pokoju pomiędzy Karolem V a Franciszkiem I spełzło na niczćm. Kiedy Karol V, na uroczystem zebraniu stanów niderlandzkich w Brukselli 25 Paźd. 1555, oddawał rządy tego kraju swemu synowi Filipowi II, przy serdecznej przemowie, która wszystkim obecnym wycisnęła łzy z oczu, i sam Filip od wielkiego wzruszenia nie mógł