Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 410.jpeg

Greckie cesarstwo. 401 drówki narodów, dźwiga się ono i, pod panowaniem Justynjana I (ob.), największego z swoich cesarzów, dochodzi do szczytu swojej wielkości. Szczęśliwe wojny, jakie ten monarcha prowadzi! przez wielkich wddzów, pozyskują mu niektóre szczątki upadłego cesarstwa Zachodniego, mianowicie cale Włochy, północne brzegi Afryki, i stawia ono stopę na wschodnich brzegach Hiszpanji. Z drugiej jednak strony z Persami prowadzi wojny, pomimo niektórych zwycięztw w ogóle wątpliwe (cf. Syrja), i po dawnemu płaci im haracz. Prawodawstwo i urządzenia administracyjne Justynjana zaprowadzają w państwie porządek, na jaki ono zdobyć się może. Wszakże jego zepsucie od samego początku jest tak wielkiem, źo i wspaniała postać Justynjana ma od niego swoje skazy. W drugim pe-rjodzie, ciągnącym się od 5 65 do 717 r., poczyna się upadek tego cesarstwa. Po czterech następcach wielkiego Justynjana, z których ostatnim jest Fokas (ob.J, wstępuje na tron r. 610 dynastja Heraklidów, w osobie Herakljusza I (ob.), i panuje do r. 711, w którym, po zamordowaniu ostatnich swoich przedstawicieli: Jnstynjana II, jego syna i domniemanego następcy Tyberjusza, ustępuje miejsca trzem cesarzom, wybranym przez tak zwany lud, panującym jeden po drugim krótko i ustępującym z tronu do klasztoru. Kiedy już się zakończyły wielkie ruchy narodów, które rozburzyły świat starożytny, występują nowe hordy barbarzyńców, jakby jedynie skierowane przeciw temu ostatkowi świata starożytnego, który jeszcze pąnował szeroko nad Bosforem i, na pozór chrześcjański, w duchu i urządzeniach był pogańskim. Lombardowie opanowują większą część Włoch, Westgotowie wyrzucają stopniowo Greków z Hiszpanji, Bulgaro-wie i Serbowie utwierdzają się na południowej stronie Dunaju, a jednocześnie i wschód wymyka się z pod panowania Greków. Persowie napastują ich po dawnemu, a kiedy wytężeniem wszystkich sił udało się wreszcie zwyciężyć ich Ilerakljuszowi I, występują straszniejsi od nich Arabowie, zapaleni nową nauką Mahometa, wylęgłą na tym wschodzie, który państwo Greckie, oddane kacerstwom i kłótniom religijnym, zaniedbało uczynić chrześcjańskim. Nowi ci zdobywcy zabierają wszystkie posiadłości Greków w Afryce, a w Azji Syrję z Palestyną, część Azji Mniejszej i wyspę Cypr. Maurycy (582 — 602), Herakljusz 7(610—64 l) i Konitan-tyn III Pogonat (6 68—6 85) zasługują jedynie na uwagę między panującymi w ciągu tych 150 lat. Trzeci perjod ciągnie się od 717 do 867 r. Pamye w nim najprzód czterech cesarzów z domu Izauryjskiego; ostatni z nich Konstantyn V Porfirogenet, strącony z tronu przez własną matkę Irenę, która 802 r. została także pozbawioną tronu i zamkniętą w klasztorze. Następnie panowało siedmiu cesarzów z różnych domów. Wszyscy oni, począwszy od pierwszego Leona III Izauryjskiego aż do ostatniego Michała III, z wyjątkiem jednego lub dwóch, popierali kacer-stwo obrazoburców (ob.) i wszyscy, także z małym bardzo wyjątkiem, splamili się zbrodniami i nikczemnością. Prześladowanie przez nich Kościoła i wiernych i wojna o to z Papieżami sprawiły, iż państwo ich traci resztę swoich posiadłości we Włoszech. W końcu cześć obrazów przywróconą jest w Konstplu, ale rychło potem (r. 858) Focjusz (ob.) gotuje swoje dzieło. Arabowie szerzą swoje podboje w Azji i, po zaborze wysp Sycylji i Krety, rozwijają na morzu Śródziemnem groźną odtąd całemu chrześcjaństwu chorągiew półksiężyca. Cesarze greccy zawierając chwi-Kucyki. T. VI. 26