Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 416.jpeg

Greokie cesarstwo.—Gregoire. 407 utrzymują niektórzy historycy, ale z powodu swojego rozdwojenia z zachodem. Z drugiej strony Europa nie dopełniła swego obowiązku podtrzymania tej warowni, jaka zasłaniała ją od barbarzyństwa Azji. Za wielkie i za ciężkie to było zadanie dla jej ówczesnej niemocy moralnej. Potomkowie tych, co szli na bój z islamizmem do Azji, nie powstali, kiedy on się darł do Europy; bo już przeszły w Europie czasy zapału i wielkich przedsięwzięć. Jedni tylko Papieże pojmowali, co czynić należało. Inni panujący woleli zajmować się swoimi nędznemi waśniami, niż sprawami ogólnego interesu. Grecy tedy dostali się pod jarzmo turków, a Europa przyjęła do siebie to barbarzyństwo i weszła z niem w bliższą styczność. Europa, co nie chciała bić się z nimi o grób Zbawiciela, musiała odtąd bronić przed nimi swego własnego ogniska domowego, i czekały ją u niejże dłuższe i cięższe walki z półksiężycem niż te, jakie staczała z nim w Azji. Wyniszczyły one ją bardziej, wytoczyły z niej wiele krwi i wyciągnęły wiele bogactw, nim po wiekowych zapasach dano jej było złamać tę wrogą potęgę pod Lepantem i pod Wiedniem. Źródła ob. w art. Byzantyńscy pisarze; inne w pojedyńczych artt. jak: Eutyches, Monotelici, Obrazoburcy. Efezki, chalcedoński, ferraryjski, nicejski, ljoński, kplskie sobory i t. p. Cf..Hefele, Conciliengesch.; tegoż Beitrage t. I s. 414..; Hergen-róther, Photłus. S. S. Gregoire Henryk, ksiądz i rewolucyjny biskup bleseński (Blois), następnie senator i hrabia cesarstwa francuzkiego, zwany pospolicie Vabbe Gregoire, ur. 4 Gr. 1 7 50 w Veho, małej wioseczce pod Luneyille, w ówczesnej francnzkiej prowincji Lotaryngji. Rodzice jego, ubodzy wieśniacy, wychowali go skromnie i pobożnie, za co nieraz później okazywał on najżywszą dla nich wdzięczność. Gotując się do stanu duchownego, do którego zawsze miał żywsze w sercu powołanie, pobierał dalsze nauki w kollegjum jezuitów w Nancy; po ukończOniu nauk był nauczycielem w kollegjnm jezuitów w Pont-ii-Mousson i tam w 24 roku życia wydał swoje pierwsze dzieło: Pochwałę poezji (Eloge de la poesie, 17 73), uwieńczone przez akademję w Nancy, ale do którego później niewiele przywiązywał wagi. Wkrótce potćm wyświęcony został na kapłana i był najprzód wikarjuszem, a potem proboszczem w Embermesnil, niedaleko od swojej rodzinnej wioski. Tam, zdaje się, wywierał on wpływ bardzo dobroczynny, a przynajmniej ówcześni jego parafianie przyznawali mu to, zachowując o nim zawsze wdzięczną pamięć. Będąc proboszczem, G. oddawał się gorliwie naukom i wielokrotne podróże po kraju, do Niemiec i Szwajcarji dopełniły jego wykształcenia. Zarazem zaraziły jego duszę pojęciami rewolucyjnemi, które, propagowane silnie przez ówczesnych filozofów, miały niezadługo tak fatalnie wstrząsnąć społeczeństwem. Odtąd G. przechodzi coraz wyraźniej w służbę wrogów Kościoła, choć pozostawać chciał nadal sługą Kościoła. W duchu już liberalnym napisał on dzieło O fizycznem, moralnem i politycznem odrodzeniu Żydów, (Essai sur la regeneration des Juifs, Metz 1 788), w którćm wystąpił jako gorący i wymowny obrońca uciśnionego narodu. Dzieło to, uwieńczone przez akademję metzeńską, wyszło r. 1788 i zjednało autorowi, wówczas wiejskiemu proboszczowi, największą sławę i wziętość. Rozproszone dzieci Izraela ze wszystkich stron nadsyłały mu listowne oznaki swojej wdzięczności, a kiedy wkrótce potćm nastąpiło zwołanie stanów generalnych państwa (1 789), sława G'a była tak wielką, iż utorowała mu drogę do