Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 439.jpeg

430 Grodziecki.—Gromnica. wrócił do Morawji. Po śmierci Wilhelma Prusinowskiego (f 16 Czerw. 1572) zosta! bpem olomunieckim (16 Lip. t. r.), pod imieniem Jana XVII, i na tej stolicy f 6 Stycz. 15 74 r. Szczegóły powyższe o G., wraz z dokumentami (listami G'go), wziętemi z archiwum bpiego we Wschowie i z innych źródeł warmińskich, podał ks. Hipler, ap. Wiede-mann, Oesterreichische Vierteljahresschrift, Wien 1873, s. 560—608. Inne szczegóły ob. B. Paprocki, Zwierciadło margrabstwa Morawskiego, f. 184 (po czesku); Sinupius, De claris et illustrib. Silesiae familiis; Ja-nociana, II 108; Niesieeki, Herbarz II sio; Dudik, Mahrens allg. Gesch. Przekład Katechez ś. Cyrylla, pochodzący od G'go, ma wysoką wartość krytyczną (ob. przedmowy w s. Cyrilli Opp., w edycjach Touttće'go i Reischl a). X. W. K. Grodziecki (Gródecki) Melchior (przez niemców nazywany Gro-detz), synowiec poprzedzającego, ur. ok. 1581 w Cieszynie na Szląsku, wstąpił 1604 r. do nowicjatu jezuitów w Brtlnn, r. 160 8 posłany był na studja do Pragi, po których ukończeniu by! nauczycielem grammatyki w Glatz przez lat trzy. R. 1614 wyświęcony na kapłana, wysyłany był do różnych kościołów, osobliwie wiejskich, jako kaznodzieja missyjny. R. 1616 był przełożonym szkoły w Pradze. R. 1618, jako gorliwy i ducha Bożego pełen, wysiany był do Kaschau w Węgrzech, gdzie kalwi-niści wielu liczyli zwolenników; tam też poniósł on 7 Wrz. 1619 r. śmierć męczeńską. Kalwiniści, chcąc zmusić go do odstępstwa, męczyli go cztery dni głodem i pragnieniem, tłukli i cięli kawałkami wstydliwą część ciała, przypalali ciało pochodniami; a gdy te męczarnie nie skutkowały, zabili go biciem w głowę i ciało wrzucili do kloaki, z której je po niejakim czasie wydobyła pobożna jedna pani. Prac apostolskich i męczarni G'go towarzyszami byli: Stefan Pongracz, jezuita, i Marek Cri-sinus, kanonik z Granu. Ciało męczennika po 15 latach dostało się do Tyrnawy i tam pochowane, wsławione jest licznemi przy niem zdziałane-mi cudami. Cf. Alegambe, Mortes etc,; Biblioth. script. p. 56 8; Mathias Tanner. N. Gromnica, świeca woskowa, tak nazwana od gromu czyli piorunu, bo ją zapalano podczas piorunów i grzmotów (Skarga, Kazan, na dzień Oczyszczenia N. M. P. cz. I). Bomsee (III 139 ed. z r. 1854) nie gani tej praktyki, byleby się do tego jakowy zabobon nie mieszał; dodajmy i byleby nie zapalano w kominie z krzesiwa, bo w takim razie, z powodu przeciągu powietrza, tóm niebezpieczniejsza z piorunem. Takowe gromnice poświęcają się 2 Lut. w dzień Oczyszczenia N. M. P., które też. święto z tej racji Gromniczną się zowie. Chociażby Mszę i pacierze kapłańskie wypadło przenieść dalej, gdy 2 Lut. przypadnie niedziela starozapustna, mięsopustna, albo mała, to jednak poświęcanie i rozdawanie gromnic, oraz processja z niemi nie przenoszą się. W katedrach i kollegjatach „finita tertia", indziej przed summą odbywa się poświęcenie tych gromnic, wedle rytu mszalnego na ten dzień. Przed rozdawaniem zapalają się gromnice, lub nie, jaki gdzie zwyczaj, na processji jednak wszędzie powinny być zapalone; na ewangelję we Mszy po poświęceniu następującej, i od podniesienia włącznie aż do kommunji włącznie, również powinny być zapalone, ale tylko wtenczas, kiedy Msza o święcie Oczyszczenia się odprawia. Na processji gromnice, wedle Gawanfa (p. 4 tit. 12 n. 5), Gar-dellin'iego (in inst. Cłem. § 20 n. 12) i innych, wypada nieść ręką od-