Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 450.jpeg

Grou.—GrundWig. 441 1817 r.); Manuel des dmis interieures, ib. 1833 (De Backer, Biblioth.); Le livre du jeune homme, ou mateimes pour la conduite de la vie, ouvra-ge inedit du P. Grou, revu et publie par le P. Jean Noury, Paris 1874, i in. X W. K. Gruber Teodor, paulin, kaznodzieja i professor teologji w Częstochowie, żyt w drugiej polowie XVIII w. Z licznych jego kazań, jakie wydał, wspominamy: Myśli przebrane z kaznodziejów różnych francuzkich i niemieckich, ułożone o tajemnicach N. Marji Panny i Świętych Pańskich, Częst. 1 7 76, 2 t.; 2 wyd. ib. 1 779; Kazanie na uroczystość N. Marji Panny Opieki, ib. 17 78; Kazanie na niektóre uroczystości śś. Pańskich, ib. 1 779; Kazania niedzielne, 3 t., ib. 1778; Kazania postne; ib. 1780; Kazania adwentowe, ib. 1781. Grunau Szymon, dominikanin w Gdańsku, rodem z miasta Tolck-mit (pod Elblągiem), żyjący w końcu XV i początkach XVI w. R. 1520 jeździł do Rzymu w interesie swego zakonu; um. 152 9. Jest autorem Kroniki pruskiej, dotąd znajdującej się w rękopiśmie w tajnem archiwum pruskiem, noszącej tytuł: Cronica u. Beschreibung der allerlustlichsten, nutz-lichsten u. wahren Historien des namkundigen Landts zu Preussen bis auf heut zu wissen wie einem Mónschen móglich ist. Anno lo26. Amen. Podług M. Tóppen'a (Gesch. der preussischen Historiographie, Berlin 1853), G. jest szacownem źródłem do poznania szczegółów życia tego społeczeństwa, wśród którego pisał swoją Kronikę; historykiem jednak jest mizernym i kłamliwym, wymyślającym niebywałe źródła, jak np. Dziennik podróży, Dywona, pisany jakoby na sto lat przed Tacytem; Kronikę Cbrystjana, pierwszego biskupa pruskiego; Kronikę w języku ruskim Jarosława, kanonika płockiego i t. p. G. bardzo przychylny rządowi polskiemu, a nienawidzący krzyżaków, ma, zdaniem Toppeu'a, wszystko przesadzać na korzyść polską. Grundtvig Mikołaj Fryderyk Seweryn, teolog protestancki i historyk, ur. 8 Wrz. 1 783 w Udby na Zelaudji, uczył się teologji w Kopenhadze, od 1811 do 1814 był wikarym przy swoim ojcu, 1821 został predykantem w Preston na Zelandji, 182 2 predykantem przy kościele Zbawiciela w Kopenhadze. Z powodu jednak pisma swego pko racjonaliście Clausen owi (Protest der christlichen Kirche gegen den After-protestantismus des Professors Clausen, tłum. z duńskiego Egge, Lpz. 1825), uznany sądownie za winnego obelg, złożył 18 26 swój urząd i ze swymi zwolennikami tajemne odbywał zbory, dopóki 183 2 r. nie otrzymał pozwolenia na odprawianie publicznego nabożeństwa. Jako badacz literatury anglosaskiej i mitologji północnej odbył podróż do Anglji, r. 1838 mie-"ał prelekcje o historji najnowszych czasów, które wielkie obudziły zajęcie, został później członkiem sejmu, gdzie patrjotyzm jego objawiał się zawziętą pko niemczyźnis nienawiścią; wreszcie otrzymał tytuł biskupa. W 80-letnią rocznicę jego urodzin (8 Wrz. 186 3) zebrało się koło niego «0o—700 jego wielbicieli i zwolenników na prywatną konferencję religijną. R. 1867 miał napad obłąkania umysłowego, poczóm niedługo umarł. G. należy do najznakomitszych duńskieh historyków i poetów, szczególniej wiele się zasłużył w wyjaśnieniu mitologji północnej; jest on nadto założycielem wyższej szkoły chłopskiej i narodowych szkół wyższych w Danji. Jako teolog był on głową oddzielnej szkoły, nieprzyjaznej kościołowi panującemu. Z dzieł jego wymieniamy: Mitologja północna, Ko-