Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 456.jpeg

Grzech. 447 serm. 2), ś. Chryzostom (De sacerdot. lib 3 n. 6). Nie inaczej też się wyraża sobór tryd. (seas. 5 can. 2), mówiąc, że człowiek przez grzech nieposłuszeństwa zostaje skalany: fieri inguinatum per inohedientiae pecca-łum. Zmaza lub plama polega na pozbawieniu duszy tego blasku, jaki w połączeniu się z Bogiem ją zdobił. Plama (macula) właściwie istnieje w rzeczach cielesnych, gdy jakie ciało w zetknięciu się z drugiem traci swój blask, jak szata, złoto, srebro etc.; na podobieństwo tego należy plamę rozumieć w rzeczach duchownych. Dusza ma podwójny blask: jeden ze światła rozumu naturalnego, któróm się kieruje w swych czynach, drugi z jasności światła boskiego, t. j. mądrości, łaski, zkąd bierze pomoc do wykonywania dobrego. Dusza przez miłość lgnąc do niektórych rzeczy, z niemi jakoby się styka; jak więc rzecz jaka stykając i łącząc się z lepszą, sama się staje lepszą, a łącząc się z gorszą, staje sig brzydszą i szpetniejszą, tak i dusza, połączona z Bogiem, nabywa pig-kności, przystając zaś do rzeczy doczesnych, wbrew światłu rozumu i prawu Bożemu, zostaje skalaną: „i stali sig obrzydłymi, jako to co umiłowali" (Osee. 9, 10). Plama w duszy nie powstaje na mocy jakohy działania i wpływu rzeczy doczesnych na duszg, ale przeciwnie, dusza sama się plami, nieporządnie do rzeczy doczesnych przystając. Nie należy mieszać tej zmazy ze skłonnością do złego, bo dusza wracając do stanu łaski, pozbywa sig pierwszej, a może się nie pozbyć drugiej. Zmaza nie jest czćmś pozytywnóm (non est aliquid positiYe) i nie jest tylko samym brakiem,, ale jest pozbawieniem blasku duszy odnośnie do przyczyny tego, t. j. do grzechu (nec significat privationem solam, sed siguiticat privatio-nem quamdam nitoris animae in ordine ad suam causam, id est pccca-tum). Dlatego z różnych grzechów pochodzą różne zmazy; podobnie się dzieje z cieniem, który jest pozbawieniem światła przez jakieś ciało: jak różne bywają ciała zasłaniające światło, tak też różne są cienia (s. Thom. 1. c. ad 3). 6° Grzech zmniejsza skłonność przyrodzoną do cnoty: gdy bowiem kto skłania się do jednej rzeczy, tem samóm staje sig mniej skłonnym do drugiej rzeczy, jej przeciwnej, a występek sprzeciwia się cnocie. Nigdy jednak występek nie może zniszczyć w duszy skłonności do cnoty, bo ta jest w naturze samej duszy. Dodaje tu ś. Tomasz, że nawet w potępionych przyrodzona skłonność do dobrego się zachowuje, inaczej bowiem nie mieliby wyrzutów sumienia; że zaś tej skłonności urzeczywistnić nie mogą, pochodzi ztąd, iż za karę sprawiedliwość boska odjęła im łaskę potrzebną. Niszcząca siła grzechu sprowadza zgubne skutki dla ciała, osłabia jego siły, niszczy zdrowie, sprowadza śmierć przedwczesną, jak niemniej przytępia władze duszy, jak rozum, pamięć i t. p. .żywot ciała, zdrowie serca, spróchnienie kości, zazdrość" (Przyp. 14,30). Nieczystość Pismo ś. nazywa „ogniem aż do zguby pożerającym i wszystkie rodzaje wykorzeniającym" (Job. 31, 12). Niemniej straszne spustoszenia sprowadza grzech w społeczeństwach całych, jak zgorszenia, herezje, bunty i t. p. „Sprawiedliwość wywyższa naród, ale grzech czyni ludy mizernemi" (Przyp. 14, 34). Wskazane następstwa grzechu odnoszą się w ogóle do większego przekroczenia prawa; mniejsze zaś przestępstwo, czyli grzech powszedni, sprowadza także szkodliwe skutki dla duszy, jakiemi są: 1) mala plama na duszy, z powodu przechylenia się jej ku rzeczom stworzonym i jakoby lekkiego się zetknięcia z niemi. Tak uczą Ojcowie święci: ś. Augustyn (Da perf. just. hom. c. 70 n. 20), ś. Leon (Serm.