Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 488.jpeg

Grzegórz II.-III Papież. 479 Maja t. r. Najazdy Longobardów wielkie szkody przynosiły wówczas Kościołowi. G. rokowaniami i siłą, bronił pko nim Kościoła i posiadłości byzantyńskich. Wiele starań łożył G., żeby odzyskać zajęty podstępem przez iongobardzkiego księcia Benewentu zamek Cumae (castrum Cuma-num) w południowej Italji: w tym celu umawiał sig najprzód z Longobar-dami (ok. r. r 17), obiecując im sute wynagrodzenie za zwrot tej twierdzy, a gdy to nie pomogło, „codzień pisał" do Jana, księcia neapolitańskiego, i do Neapolitańczyków, zachęcając ich do zdobycia Kumów i na ten cel 70 funtów złota ofiarował (Anastas., Vita Gregorii, ap. Mami Concil. t. XII, ap. Bolland. Acta SS. inf. cit.). Jan, wspólnie z subdjakonem Teodymem, zebrał wojsko, napadł w nocy na Longobardów, 300 zabił, a 600 uprowadził do niewoli. G., ponieważ mu chodziło tylko o obronę, nie o wojownicze zabory, kazał jeńców wypuścić. Nastał chwilowy pokój, z którego G. korzystał, żeby stawiać i upiększać kościoły, przez Longobardów zniszczone, zająć się rozszerzaniem wiary i naprawą obyczajów. Do tego to czasu (ok. 717) odnosi się prawie nowa fundacja klasztoru na Monte-Cassino. R. 721 d. 5 Kwiet. odprawił synod w Rzymie, złożony z 22 biskupów, na którym karę klątwy (anathema) ogłosił przeciw wszystkim, którzyby zawarli małżeństwo z wdową po kapłanie (presbytera), z djako-nissą, mniszką, z kumą (commater spiritualis), z żoną brata, ze swą sy-nowicą, macochą, pasierbicą, z krewną lub żoną swego krewnego; taką samą karę postanowił na tego, ktoby porwał wdowę lub dziewicę, choćby za jej zezwoleniem; na praktykujących wróżbiarstwo i zabobony, na używających filakterjów, na duchownych zapuszczających długie włosy (can. 17) i in. (Mansi XII 262; Harduin, Concil. III 1863; Justelli et Voell. Biblioth. jur. I 2 7 2). Szczególniejszym przedmiotem troskliwości jego był nowo rozwijający się Kościół w Niemczech. Na żądanie pobożnego księcia bawarskiego Teodona II wysłał G. 716 r. legatów do Bawarji (ob. tej Enc. II 60; Mami, Conc. XII 257). R. 719 dal upoważnienie ś. Bonifacemu do rozszerzania Kościoła w Niemczech (Epist. S. Bonif. ed. Wtirdtwein, 11; cf. Jaffe, Regesta n. 1654). R. 7 22 wezwał go do Rzymu, wyświęcił (30 Listop. 7 3 3) na bpa, a odebrawszy przysięgę (ap. Othlon, Vita S. Bonif. 1. 1 c. 19, w S. Bonif. epist. p. 19 i ap. AUog, Hdb. d. Kirchengesch. wyd. 8-e, I 402), że będzie głosił naukę katolicką w jedności z Rzymem, odprawił napowrót do Niemiec, z listami re-kommendacyjnemi do książąt, do duchownych i wiernych (Jaffe, Regesta nn. 1656 — 6 8); później go jeszcze jak najserdeczniej zalecał (ib. nn. 1661 — 64) i dał instrukcje, do dobrego zarządu Kościołem niomieckim potrzebne (ib. n. 1667). Teofanes (Chroń. ed. Bonn. p. 628 i 630), Ce-drenus i inni byzantyńscy historycy opowiadają, że, w skutek obrazobur-czego edyktu Leona III, G. temuż cesarzowi oświadczył, iż nie dozwoli mu pobierać podatków (tpópooę) z Italji i Rzymu: a nadto, że G. oderwał Rzym, Italję i cały zachód od politycznego i kościelnego posłuszeństwa względem cesarza. Rzeczywiście G. stanął w oppozycji względem Leona izauryjskiego, lecz co do innych szczegółów tej oppozycji lepiej zdają się być poinformowani pisarze zachodni (Anastasius bibl., Vita Gregor. II; Paulus diac., De gest. Longob. VI 4 9; ob. także rozprawę: De Gregorii II erga Leonem moderatione, w Natalis, Hist. eccl. saec. VIII, diss. l t. VI p. 7 2 ed. Venet. Cf. Ilefele, Concil. § 33 2). Z opowiadania tych ostatnich wynika, że zanim edykt Leona III pko obrazom z r. 7 2 6 przybył