Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 550.jpeg

Grzegórz XVI Papież.—Grzegórz Cudotwórca. 541 ustanowione, jednak dla zewnętrznych okoliczności nie wśszly w życie. D. 13 i 17 Grudnia 1845 r. odwiedził go Cesarz Mikołaj I. Jako monarcha G. XVI znaczne dla państwa Kościelnego położył zasługi: żaden prawie rok nie upłynął bez reform na polu administracji, sądownictwa, edukacji, armji i t. d. Mówiliśmy, jak dobrze stały finanse papiezkie do r. 1834. R. 1835 już spalono część wylosowanych papierów publicznych, r. 1836 już ani mowy nie było o nowej pożyczce; lecz niespodzianie cholera (od jesieni 183 7 do polowy 183 8 r.) znowu, jak w całych Włoszech, tak i w Rzymie sprawiła pewien nieład pod względem pieniężnym. Pociągnęła ona bowiem za sobą urządzenie kordonów granicznych i stagnację w przemyśle i handlu. W całych Włoszech w ten sposób państwa i państewka od siebie się wzajemnie odgraniczały, żeby zatamować szerzenie cholery; owszem, nawet prowincje i wsie strzegły jak najpiłniej kordonów między sobą. Za Ga podniesionćm zostało rolnictwo w okolicach Rzymu, zagłębiono koryto Tybru, uregulowano brzegi rzeki Aniene (Anio) 183 5, poprawiono lub nowe urządzono drogi, pobudowano statki parowe i t. p. W ostatnich latach G'a (1843—46) znów odżyły knowania rewolucyjne: przykładały do nich rękę bezwiednie lub z wiedzą kongressy uczonych, dlatego Papież zabronił w nich udziału swoim poddanym; musiano także pomnożyć armję (r. 1838 opuścili Austrjacy legacje i Francuzi Ankonę), tu i owdzie zachodziły częste utarczki między wojskiem i rewolucjonistami, zuchwalstwo ostatnich do tego doszło, że morderstwa w biały dzień popełniali i nikt z przychylnych rządowi papiezkiemu nie mógł być pewnym życia. Ludność wprawdzie Papieża z zapałem zawsze przyjmowała, ile razy pokazał się w Rzymie, lub przez kraj przejeżdżał, ale obok tego i na morderstwa obojętnie patrzała. Więzienia się zapełniały, jednak temu jakby opętaniu rewolucyjnemu końca nie było. Wśród tych okoliczności G. um. 1 Czerw. 1846 roku. Nastąpił po nim Pius IX. Ob. Gama, Gesch. d. K. im 19 Jahrh. II 495... Wagner, Papst Gregor XVI u. sein Pontifikat, Sulzbach 1846 (mieszczą się tu allokucje, encykliki, bulle i brevia tego Pap.); [Ant. Passy] Aus dem Leben Seiner Heiligkeit Gregors XVI, Wien 1831; Boskovany, Monumenta cathol. pro independ. potest. eccl. (184 7); Morom, Dizionario di erud. t. 31; Fr. Bidau, Allgem. Gesch. der Jahre 1830—38, Leipz. 1838; i?heinuiald, Acta historico-ecclesiastica,r. 1885 — 37, Hamburg 1838—40, i czasopisma z owych czasów: Katholik (w Moguncji), Ilistorisch-politische Blatter i in. Cf. Estreicher, Bibliogr. polska XIX stólecia t. II, Krak. 18 74, s. 91; Wiseman, Souvenirs sur les 4 derniera papes, Bruxel. 185 8 p. 38 7. A'. W. K. Grzegórz Cudotwórca (G. Thaumaturgus), Św. (17 Listop. al. 3 Lip.), nazywał się pierwotnie Teodor, pochodził ze znacznej rodziny pogańskiej, mieszkającej w Neocezarei, w Poncie. W 14 r. życia utraciwszy ojca, uczył się retoryki i prawa pod opieką matki, najprzód w Rzymie, a później i w innych szkołach, wspólnie ze swym bratem Alenodorem, który następnie był biskupem i męczennikiem (a jak utrzymują inni, wyznawcą). Towarzysząc swej siostrze w podróży do Palestyny, gdzie mąż jej był urzędnikiem, zatrzymali »ię w m. Berytus (w Fenicji), 6ły-nącćm szkołą prawa. W tym to czasie poznali się z Orygenesem, mieszkającym w Cezarei palestyńskiej, który wielce polubił obu młodzieńców i, wywierając na nich wpływ potężny, przywiódł ich do poznania wiary