Bóg i Ojczyzna było hasłem jego żywota.
Poświęcony sprawie i zawsze na usługach drugich, sam dla siebie nigdy nic nie żądał i nie wymagał. Ostatnim kęsem chleba dzielił się z biedniejszym.
To oddanie się ciągłe sprawie i usługom dla drugich było nawet powodem, iż tego, co sobie postawił za cel swej fachowej pracy, jako historyk, nie był w stanie dokończyć.[1] Materyały wszakże bogate i prace nagromadzone do dziejów ostatniego powstania nie będą zmarnowane. Oddane w odpowiednie ręce będą zużytkowane w duchu jego prac i kierunków.
Jak w pracy swej narodowej umiał stosować się do czasu i warunków, w których żyjemy, jak umiał wyszukiwać odpowiednie im środki działania, najlepiej świadczy idea skarbu narodowego, dla której ostatnie chwile swego żywota poświęcił. Bliżej rozwinął ją w znakomitej swej pracy p. n.: »Wieczory Wielkopolanina«, wywołanej ostatnią exterminacyjną polityką żelaznego kanclerza, a będącą zdrowym i żywotnym programem prac narodowych na chwilę dzisiejszą. Urzeczywistnienie jej byłoby najodpowiedniejszym a zarazem najwspanialszym pomnikiem, na jaki sobie zasłużył ten wielki patryota.
Ś. p. Agaton Giller umarł w Stanisławowie dnia 18 lipca 1887, na łonie rodziny i tam został pochowany.
Pogrzeb jego sprawiony kosztem miasta, w którym wzięli udział, z całego kraju, wszyscy wierzący w zwycięstwo idei, dla której życie całe poświęcił Agaton Giller, był należnem uczczeniem cnót i zasług nieboszczyka.
Oby w młodem pokoleniu znalazł jak najwięcej naśladowców!
- ↑ Do dziejów 1863 wyszły dotąd z prac ś. p. Gillera:
1. Trzy tomy Historya Powstania Narodu Polskiego 1861 do 1863 roku, obejmuje tylko dzieje spisków i powstań od 1831 do 1860, — jak i ocenę najważniejszych prac innych autorów, dotyczących 1863 r. Miało być tomów 10.
2. Dwa tomy Polska w walce (miało być 6) obejmujące zbiór pamiętników i życiorysów uczestników powstania 1863.
3. Aleksander hr. Wielopolski. Lwów 1878.
4. Karol Ruprecht. Lwów 1875.
_012.jpg&oldid=1686250){kind=link}