Strona:PL P. J. Szafarzyka słowiański narodopis.djvu/032

miast ja priszeł (ja przyszedłszy zam. ja przyszedłem). W końcu jak w wielkoruskiem przed je, tak się téż w Nowogrodzkiém podrzeczu g, ch i k przed i powstałém z je nie zmieniają.
 RÓŻNORZECZA. O różnorzeczach tego wielką przestrzeń ziemi zajmującego podrzecza na teraz nic pewnego wyrzéc nie możemy; tylkośmy o mowie mieszkańców powiatu Wesjegońskiego dosłyszeli, że się tam Kriwicka zowie, i że się szczególnie zmianą miękkiego d’ w dz, dzień (dzień), dziesjat (dziesięć) i t. d., od Nowogrodzkiego różni.
 LITERATURA. Nowogrodzianie, jak wiadomo, z resztą Rossyan wspólnego piśmiennego języka uzywają, i wspólną literaturę tworzą; dla tego téż o własnéj ich literaturze mowy być nie moze. Rozumiemy takie pisma, z którychby jakiéj takiéj znajomości podrzecza Nowogrodzkiego nabyć można; a takowych dostawa. Nowogrodzcy obywatele zaraz od czasu przyjęcia wiary chrześciańskiéj byli miłośnikami naukowych wiadomości: dla nich wydał książe Jarosław Prawdę ruską (1016 — 1020); u nich ułożył książe Upir Lichy księgę proroctw (1030), diakon Grigorij przepisał ewangielią dla Ostromira (1056 — 1057) i t. d. W mnogich na ziemi Nowogrodzkiéj powstałych piśmiennych pamiątkach można dośledzić ich krajowego podrzecza, co jest dowodem jego odległéj starożytności. Takowemi pamiątkami są: Kwestje (otázky) mnicha Cirika (ok. 1136 — 1165), wydane przez Kalajdowicza (1821); kronikarz Nowogrodzki od r. 1017 — 1353, dla rozróżnienia nazwany piérwszym, wydany 1781, 1819 i 1841, kronika Pskowska, wydana przez Pogodina (1837), a nadewszystko urzędowe dokumenta