Strona:PL P. J. Szafarzyka słowiański narodopis.djvu/044

dacze językowi czynią różnicę między podrzeczem czysto białoruskiém, w gubernii Mohilewskiéj i Witebskiéj czyli we właściwie tak nazwanéj Białorusi panującém, a między litewskoruskiém, które w książkach XVI. stulecia we Wilnie wydanych znachodzimy, a które na mowie ludu w gubernii Wileńskiéj, Grodzieńskiéj i Mińskiéj osnutem, a daléj od pisarzy piśmiennie wykształconem było.
 LITERATURA. Białorusini tak jak i Małorusini wspólny mają teraz język piśmienny i literaturę z Wielkorusami; jednakże w biegu XIV., XV. i XVI. stulecia pisali, a po zaprowadzeniu sztuki drukarskiéj drukowali nawet w języku własnym, swobodnie, choć nie bez wpływu polszczyzny, na podstawie krajowego narzecza wykształconym, który to, co do swéj własności od dzisiejszéj prostéj mowy ludu widocznie się różniący od niektórych nowszych, jakeśmy nadmienili, litewsko-ruskim nazywany bywa. Językiém tym, niegdyś na dworze litewskich książąt panującym, a i potém po zjednoczeniu Litwy z Polską w litewskich ziemiach urzędowym, pisane są wszystkie dyplomata i urzędowe pisma, tyczące się spraw krajowych i prywatnych, zachowane częścią w piérwotnych księgach ziemskich w Petersburgu, częścią w przepisach w Warszawie, a częścią już i wydane przez Grigorowicza (1824), Muchanowa (1836), i księcia Oboleńskiego (1838). Z innych piśmiennych pamiątek owego wieku najważniejsze są: Statut Kazimiérza Jagiellończyka 1492 (wyd. 1826), Statut Litewski, piérwotnie r. 1505 napisany, potém kilkakrotnie, a mianowicie 1522—1529, 1564 a na ostatku 1588 poprawiony, (wyd. 1586, 1588 i 1841), Trybunał