Strona:PL P. J. Szafarzyka słowiański narodopis.djvu/077

czynnym. Przez niego jest jedyna dotąd, choć niezupełna, grammatyka czysto-serbska (1814, 1818), słownik (1818) i zbiór pieśni ludu (1814, 1923, 1840) obok którego zbiór Nilutinowicza (1837) na wzmiankę zasługuje. Za naszych czasów pole literatury serbskiéj znakomicie się rozszerzyło, urządzeniem szkół i drukarni w nowém księstwie serbskiém. — U Ilirów rzymskiéj wiary, przeciwnie temu, cośmy, u Serbów greckiéj wiary uważali literatura świecka a nadewszystko poezya o wiele wcześniej i wspanialéj się rozwinęła. W XII. wieku napisał bezimienny ksiądz Duklański roczniki ilirskie naprzód po słowiańsku („slavonica litera”) potèm po łacinie: lecz z piérwotnego jego dziéła tylko nam się lichy wyciąg pozostał. Mamy jeszcze z XIII. i XIV. stulecia kilka rękopiśmiennych psałtérzy i książek do nabożeństwa w czystém narodowém narzeczu. Na końcu XV. wieku stał się Dubrownik (Raguza) w skutek światła z Włoch przyniesionego ilirskièmi Atenami, którą to sławę aż do połowy XVII. wieku dzierzył. W tymże czasie słynęły oświatą, naukami a szczególnie poezyą i niektóre inne miasta i wyspy dalmackie: W XV. wieku byli poetami w Dubrowniku Darżić (1463—1507), starszy Minczetić z przydomkiem Wlahowić (1475—1524) i Wetranić z przydomkiém Czawczić (1482—1580). W XVI. i XVII. wieku górowali tamże i w Dalmacyi nad innych Elarowić (1532), Czubranowić, Bunić-Babulinowić (1550), Ranina, Zlatarić (1597), Gundulić (1620), Iwaniszewić (1642), Palmtić (1657) i inni. Na początku XVIII. stulecia połysła jeszcze raz na widnokręgu poetyckiego nieba ilirskiego świetna gwiazda