Strona:PL P. J. Szafarzyka słowiański narodopis.djvu/100

stwie halicko-włodzimirskiém 2,149,000 a w Cieszyńskiém 192,000); w Prusiech 1,982,000; w rzeczypospolitéj Krakowskiéj 130,000. Podług wyznania jest: 8,923,000 katolików, a 442,000 protestantów, których to ostatnich najwięcéj w wschodnich i zachodnich Prusach i w Szląsku, a mało co w królestwie polskiém i w Cieszyńskiém.
 ZNAMIONA. 1) ja, a zamiast je: wiano (wjeno), piana (pjena), świat (swjet), ciało (tjeło), siano (seno), las (les), ślad (sled). 2) o zamiast a po płynnych ł i r z niemémi: żłób (żlab), młody (mlady), głowa (hlawa), proch (prach), krowa (krawa); tak i w języku łużyskim. 3) jo, o zam. e: wiodę (wedu), biorę (beru); biodro (bedro), lot (let), brzoza (brziza), przod (przed), siodło (sedlo). 4) Zmiękczanie spółgłosek przed e, przy czém d, t w dz, ć, a e, jak rzeczono, w jo, o się zamienia: niebieski (nebesky), siebie (sebe), kiełbasa (kłobasa), piorun (perun), cios (tes), kędziórz (kaderz). 5) Przysuwanie głosek w zgłoskach, pólgłoskami ł, l i r zakończonych, już to głoski a: warkocz (wrkocz), martwy (mrtwý), sarna (srna); już to głoski e: wełna (wlna), pełny (plny); już to i: wilk (wlk), milczę (mlczim); już to ie: wiérzba (wrba), piérwszy (prwni) siérp (srp); już to o: żółty (żluty), żołna (żluna); już to u: dług (dluh), słup (slaup). 6) Rozróżnianie pierwotnego i i y, tak że po gardłowych g i k tylko i: srogi (kruty), krótki (kratky), ginąć (hynauti), kichać (kychati), kipieć, (po ch jednak i y: chybić): po grubych syczących zaś: cz, sz, ż zawsze y: czysty, czytać, szydło, żyła, żywot. 7) ó czasém zam. krótkiego o: góra (hora), skóra (skora), próżny (prazny), próchno (prachno), dół