Strona:PL P. J. Szafarzyka słowiański narodopis.djvu/124

przez Elbę aż do Odry, to jest po Misnii, Luzacyi i po ziemiach przyległych, rozszerzony, dziś już tylko w małéj części górnéj i dolnéj Luzacyi, wzdłuż od Lubija do Luborazu, wszérz od Mużakowa do Komorowa, jest mową ludu około 142,000 dusz liczącego, jakby na wyspie, niemieckim językiem zewsząd oblanéj, zamieszkałego; dziéli on się na dwa narzecza, górno- i dolnołużyskie.
 ZNAMIONA. 1) o zamiast e: żona (cz. żena), polo (pole), nebjo (niebo, nebe), ramjo (ramię), coło (ciało, tjelo). 2) o zamiast a po płynnych ł i r z niemą: żłob (żłób, żlab), dłoń (cz. dlań), złotnik (cz. zlatnik), broda (cz. brada), strona, próch, mróz. 3) i i y rozróżniane, jak w polskiém: być, ty, swietły, y po c, s, z: zyma, sym (jestem, isem), cyły (cały), khcyć. 4) po h, g, ch, i k zawsze i: dołhi (długi), drogi, kij, kić (kitka). 5) khe, he, ke, me, ne, be, pe, we, gdy są krótkie, brzmią zmiękczono, nigdy zaś, gdy są długie: khjetry (chytry), hjerc (gracz, aktor), kjełko (kilka), mjelu (mielę), njesu (niosę), bjedro (biodro), pjekar’ (piekarz), wjedu (wiodę); lecz: rube (grube), khromeho (chromégo), hidżenemu (ohydzonemu). 6) kh lub k zam. ch na początku wyrazów: khljeb, khwila (chwila), khudy, khetry, khodżić, khować (chować). 7) dwa l, twarde i miękkie, jak w rossyjskiém i polskiém: hłowa (głowa), kłoda, płomjo (płomień); leto (lato), les (las); grube ł po gómołużysku brzmi jak w, dlatego téż niektórzy i w piszą. 8) miękkie r’: r’any (porządny), njer’ad (nierząd), piekar’ (piekarz), kowar’ (kowal). 9) Przemiana miękkiego r’, czasem i twardego r, po p, t, i k w ś, które czasem jak s lub sz brzmi i tak się