Strona:PL P. J. Szafarzyka słowiański narodopis.djvu/130

dżecje, ryjasze, ryjesz. 4) g zam. h: bog (w cz. bůh), togo (tego, toho), drugi; lecz w przedsuwce zostaje h: hobaj (obaj), hokno (okno). 5) c zam. cz: woci (oczy), cas (czas), cinił (czynił). 6) ś zamiast górnołużyskiego ć, cyr. ť: łokś (łokieć), wołaś (wołać), wiźeś (widzieć), płaśony (płacony), 7) ź zam. górnołużyskiego dż, cyr. ď: źeń (dzień), bużosz (będziesz), źiw (dziw), źerź (żerdź). 8) r zam. ż, jak w ilirskiém: tuder (tudzież), niźer (nigdzież). 9) g przed spółgłoskami na początku wyrazów nie wyrzucone: gława (głowa), głos, grac (gracz), grom; czasem jednak i ned zamiast gned (wnet, hned) i t. d. 10) Czas teraźn. trybu oznajm. w 1 osobie na -im i -em lub -om: pśosim, łowim, bijom, mażom, w górnołuż. proszu, łowju, biju, mażu.
 LITERATURA. Narzecze dolnoluźyskie w jednym czasie z górnołużyskiem, t. j. W czasie reformacyi niemieckiej piśmiennie kształcić się poczęło, jak to poświadcza rękopiśmienny przeklad psałterza z XVI. wieku w bibliotece Wolfenbutelskiéj; a nawet o kilka lat piérwéj jak w narzeczu górnołużyskiém, ogłoszono drukiém trzy książki w narzeczu dolnołużyskiém; albowiem katechizm luterski, książka spiéwów, i agenda czyli porządek służby bożéj, wszystkie trzy przez Mollera, kaznodzieję w Czupce w dolnéj Luzacyi ułożone, już r. 1574 w Buduszynie wydrukowane. Potém lud tém narzeczém mówiący jednego z Górnołużanami doświadczał losu; pole narodowego piśmiennictwa leżało odłogiem, a nad zniemczeniém Serbów szczególnie w ciągu XVII. stulecia usilnie pracowano, tak że w czasie trzydziestoletniéj wojny,