Strona:PL Pedro Calderon de la Barca - Dramata (1887).djvu/10

z własnych miłosnych przygód w Parmie i Medyolanie. Uwielbienie krzyża, Szczęście i fatalność imienia, Dziw fortuny, i t. d.; rozgrywają się na scenie Italii; bohaterowie są oczywiście czystej krwi Kastylczykami, jak w reszcie dramatów historycznych, mitologicznych i biblijnych.
 Po powrocie został mianowany intendentem teatralnym z pensyą 30 talarów miesięcznie, naówczas znaczną; posypały się nań łaski dworu, zwłaszcza, że po śmierci Lopesa de Vege w 1635 r. nie znajdował już spółzawodnika. Król Filip IV był sam autorem, lubił pałacowe przedstawienia na scenie Buen Retiro, na której występował jako aktor z swym ulubionym poetą. Grano raz Stworzenie świata; król grał rolę Boga, Kalderon Adama. Gdy przyszło opisywać czarodziejstwa raju, fantazya Adama rozpędziła się na znane kilkudziesięciowierszowe okresy; król ziewnął, poeta zmieszał się. „Na me życie — rzekł tamten — nie sądziłem, że stworzę Adama takiego gadułę“; — po tém improwizowaném intermedyum, przedstawienie szło daléj z całą należną tematowi powagą.
 W r. 1651 przyjął Kalderon święcenia kapłańskie, za czém poszły nowe zaszczyty i beneficya: kapelania toledańska, kapelania królewska. Zmiana sukni, zresztą tylko pozorna, tak mało wpłynęła na zmianę temperamentu i osłabienie twórczości Kalderona, że z tegoż 1651 roku datuje się 25 komedyj, z których wiele posiada wartość pierwszorzędną. Niezwykłym było wówczas dla dramatycznego poety zaszczytem otrzymać zamówienie na autos sacramentales grywane w Boże ciało lub Boże narodzenie; o autosy Kalderona ubiegały się miasta Toledo, Sevilla, Grenada i t. d. W r. 1663 wstąpił Kalderon do kongregacyi św. Piotra; w 1681, 25 maja zamknął oczy na zawsze, zabierając do grobu tajemnicę gieniuszu. Z krótką przerwą doby klasycznej, t. j. naśladowania francuskiej tragiedyi, hiszpański dramat nie zdołał wyzwolić się z pod przeważnego wpływu Kalderonowéj modły; ostatni, żyjący dotąd romantyk Zorilla przywrócił tradycyą jej w całej pełni; dopiero młodsi: Echagaray, Ayala, Tamayo, starają się obecnie wprowadzić do dramatu elementy nowe.
 Dorobek Kalderona oblicza się ostatecznie na 120 komedyj, 100 autos, 200 loas, t. j. szerokich prologów, będących dla siebie skończonemi sztukami, a deklamowanych na wstępie do oper i dramatów czarodziejskich, jak Trzy największe cuda, lub Potwory ugłaszcze miłość i t. d. Można rzec, że nie posiadamy oryginalnego Kalderona; działo się z jego dramatami, jak z dramatami Szekspira; drukowano je bez wiedzy autora, a te fałszywe wydania służyły coraz za podstawę innym; poeta wypuściwszy raz manuskrypt z ręki, o los swego dzieła nie dbał. W r. 1680 ułożył listę,