Strona:PL Pisma Henryka Sienkiewicza t.2.djvu/110

Zjednoczonych zaś, może przytém z upływem lat popsuć ową harmonię, w jakiéj żyją dotychczas rozmaite wyznania religijne.
 Ale wróćmy jeszcze raz do New-Yorku. Jakkolwiek miasto to, ze względu na brak wszelkich pamiątek historycznych, wspaniałych budowli, kościołów, galeryi, muzeów, wreszcie przez swój nieporządek i brak smaku we wszystkiém, niesympatyczne czyni wrażenie, ma jednak i swe strony dodatnie, z których pierwszą i najgłówniejszą jest olbrzymi rozwój cywilizacyi przemysłowéj, przedsiębiorczość i energia mieszkańców, dowodząca niesłychanéj żywotności tego młodego społeczeństwa.
 Ów nadzwyczajny rozrost miasta, zarówno jak i wszech-światowe już dziś jego znaczenie dla handlu, objaśnia się nie samém tylko jego położeniem geograficzném. Rio-Janeiro i Buenos-Ayres równie, jeżeli nie lepiéj jeszcze pod względem handlowym są położone, a jednak ani w dziesiątéj części nie mają tego znaczenia, tylko z tego powodu, że ludność ich, pod względem przedsiębierczości i energii, nie może iść w porównanie z Yankesami. Dziś już New-York wraz z Brooklin i Jersey-City liczy przeszło milion mieszkańców, jeżeli zaś nadzwyczajne jakieś okoliczności nie staną dalszemu jego rozwojowi na przeszkodzie, za pięćdziesiąt lat będzie większy niż Londyn i Paryż razem wzięte.
 Dwa dni pobytu nie starczyło mi oczywiście na dokładne zwiedzenie tego olbrzymiego grodu, który sam siebie empire city nazywa. Poznałem jednak jego części najważniejsze, których poznanie témbardziéj wystarczać powinno, że, jak mnie zapewniano, inne nie różnią się