Strona:PL Pisma Henryka Sienkiewicza t.2.djvu/229

czuć pewien przesyt życiem i światem realnym. W Ameryce nie ma jeszcze miejsca ani jedno, ani drugie, zapotrzebowania więc estetyczne na ogół wzięte, są niewielkie; takie zaś, jakie istnieją, zaspakaja przytém, prócz miejscowéj, i pobratymcza literatura angielska. Zresztą o tém późniéj, teraz zaś przejdziemy do kwestyi, która o tyle z literaturą i piśmiennictwem stoi w związku, że robi w nich od kilku lat niezmiernie wiele gwaru i hałasu, to jest do kwestyi emancypacyi kobiét w Ameryce.
 W Europie powszechne jest mniemanie, jakoby emancypacya kobiét nigdzie nie znajdowała takiego urzeczywistnienia w praktyce, jak w Stanach Zjednoczonych. Ja sam byłem pewny, że znajdę tu mnóstwo kobiét, doktorów, adwokatów, urzędników, nawet duchownych; że przynajmniéj spotkam ich wiele poświęcających się poważnym naukowym badaniom; niechby wreszcie, bawiących się tylko w pozory emancypacyi, które, mimo swych śmiesznych i ekscentrycznych form, zdradzają zawsze jakiś prąd ogólny. Tymczasem rzeczy mają się inaczéj. Nauczanie elementarne jest tu istotnie przeważnie w rękach niewiast, które na tém polu oddają nieobliczone usługi społeczeństwu, ale jeśli przez emancypacyą będziem rozumieć wyższe specyalne kształcenie się kobiét, i udział w obowiązkach publicznych, spełnianych gdzieindziéj przez mężczyzn, to można powiedzieć, że mniéj tu zrobiono pod tym względem niż w Europie.
 Istnieje tu możność emancypacyi. Amerykanie mają jeden nieoszacowany przymiot, to jest: odwagę próbowania wszystkiego, co tylko przedstawia się, jako teorya dążąca do ulepszeń życia ludzkości i postępu.