Strona:PL Platon - Biesiada.djvu/34

Ta strona została przepisana.

okoliczność, że Eros ani nie krzywdzi żadnego ani boga ani człowieka, ani nie doznaje krzywdy od żadnego ani boga ani człowieka. Ani bowiem sam nie doznaje przemocy, jeżeli jakiej doznaje, bo Erosa przemoc nie spotyka, ani też nie dokonywa przemocą, czego dokonywa, bo każdy dobrowolnie Erosowi we wszystkiem służy. Na co zaś obie strony dobrowolnie się zgodzą, o tem powiadają władcy państwa, prawa, że jest sprawiedliwem. Obok sprawiedliwości posiada przedewszystkiem umiarkowanie. Wszak powszechne panuje przekonanie, że umiarkowanie jest to panowanie nad żądzami i chuciami. Nad Erosa zaś niema potężniejszej żądzy. Jeżeli te są od niego słabsze, to są opanowane przez Erosa, i on nad nimi panuje. A skoro Eros panuje nad żądzami i chuciami, to musi w wysokim stopniu odznaczać się umiarkowaniem. A co do męstwa, to nawet Ares nie może mu się oprzeć, Nie Ares bowiem panuje nad Erosem, lecz Eros nad Aresem, jako miłość do Afrodyty, jak głosi podanie[1], a panujący silniejszy jest od poddanego. Kto zaś panuje nad najmężniejszym wśród innych, będzie najmężniejszym ze wszystkich. Mówiliśmy więc o sprawiedliwości, umiarkowaniu i męstwie tego boga, pozostaje jeszcze omówienie mądrości. O ile zatem można, trzeba się starać niczego tutaj nie pominąć. A najpierw, ażebym i ja uczcił swoję sztukę podobnie jak Eryxymach swoję, powiem, że ten bóg jest tak mądrym jako poeta, że tej zdolności także drugim udziela. Każdy przynajmniej, którym Eros owładnie, staje się poetą, choćby przedtem obcy był Muzom[2]. Tej właściwości godzi się użyć jako dowodu na to, że Eros jest znakomitym sztukmistrzem we wszelkiej w ogóle twórczości umysłowej, bo czego kłoś nie posiada albo nie umie, tego nie może ani dać drugiemu ani drugiego nauczyć. A ktoż dalej zaprzeczy, że tworzenie wszelkich istot żyjących nie należy do mądrości Erosa, przez którą powstają i rosną wszelkie istoty żyjące? A czyż nie wiemy, że w wykonywaniu sztuk ten zwykł dochodzić do znaczenia i sławy, kogo nauczycielem był ten bóg, do kogo zaś nie zbliża się, ten pozostaje nieznany? Przynajmniej sztukę strzelania z łuku, leczenia i wieszczenia wynalazł Apollo pod kierownictwem żądzy i miłości tak,

  1. Znane podanie z Hom. Odyss. 8. 266. W przekładzie Siemieńskiego z r. 1876. Warszawa, str. 133 nst.
  2. Cytat z Eurypidesa Sthenobaea fr. 666. N. ποιητὴν δʹ ἂρα Ἔρως διδάσκει, κἂν ἂμουσος ᾖ τὸ πρίν (Eros uczy poetę, choćby ten przedtem był obcy Muzom).