„coby było delikatne, foremne, piękne, równie w poezyi jak muzyce, tańcu, malowidle i innych sztukach. „Nadto, Grecy długo swobodni, weseli, życie publiczne „wiodący, czystą narodowością; w całéj mocy przejęci, „największych cnót liczne przykłady mający, nie mogli „nie kształcić się moralnie w wysokim stopniu; kształcili więc drugi oddział władz, które łącza, się w charakter moralny. Naostatek umysły greckie podniesione, „ciekawe, wytrwałe, wcześnie poszukiwać zaczęły prawdy: ćwiczyły się nieustannie rozumowaniem; tym „sposobem obudził się duch filozoficzny, nawykano „myśleć porządnie i głęboko, czyli tym sposobem „kształcił się, wzmacniał i ustalał rozsądek. Gdy więc „wszystkie władze umysłowe w ścisłéj harmonii doskonalone byty; gdy żywa imaginacya miarkowaną była przez „delikatność uczucia i dojrzałość rozsądku, mogła więc „w dziele sztuki wydawać wielkość przy prostocie, foremność przy rozmaitości, piękność przy łatwości.“
Czynem stwierdził to przekonanie wielki Poeta, jako na innych niepoliczonych miejscach dzieł swoich, tak mianowicie w Panu Tadeuszu,[1] tym genialnym wyniku studyów nad Homerem.
Skoro zaś wyrobić dopiero mamy nasz odrębny styl
- ↑ Nie mogę się wstrzymać tutaj od gwałtém do pióra cisnącéj mi się uwagi. Bo ileż to razy zawołać mi przychodzi, czytając poważniejsze nasze pismu Czasowe: i czemużże ci bieglejsi krytycy nasi, miasto n. p. coraz to więcéj bezowocnego silenia się, aby przekonać, że owa przebrzmiała już i u nas od dawna chłodno deklamująca tylko pseudoklassyczność z najżywszych istotnie źródeł kastalskich biła; nie zwrócą pożyteczniéj, że nie powiem sumienniéj, bystrości, gustu i wytrawionego sądu swego ku odsłanianiu Narodowi tych nieskończonych piękności, jakie mieszczą się w tworach Adama Mickiewicza, które, gdyby były pojawiły się w Francyi lub Niemczech, liczyłyby już całe biblioteki komentarzy, jak na to prawdziwie zasługują, a u nas choć kilku tylko rozpraw znamienitszych doczekać się nie mogą!
