Ta strona została skorygowana.
to mówisz?! Więc ja nie uznaję za bóstwa, narówni z inymi ludźmi, ani słońca, ani księżyca?
— Klnę się na Zeusa, sędziowie, że nie! Bo on powiada, że słońce — to kamień, a księżyc — to ziemia!
— Ależ, mój Meletosie, ty, widać, oskarżasz Anaksagorasa![1]. I ty do tego stopnia za nic sobie
- ↑ Anaksagoras urodził się w Azyi mniejszej, w Lidyi, w mieście Klazomenach, około 500 r. przed Chr. Do Aten przybył około 456 r. Do uczniów jego zaliczają największe znakomitości ówczesnych Aten: Peryklesa, Eurypidesa, Sokratesa, Tukidydesa i innych. Oskarżony o ateizm, skazany został przez Ateńczyków na karę śmierci. Przed sądem bronił go gorąco uczeń i przyjaciel jego Perykles: za jego staraniem zamieniono Anaksagorasowi karę śmierci na wygnanie. Opuściwszy Ateny, Anaksagoras osiadł stale w Lampsakosie. Umarł w 428 r. przed Chr.
W historyi filozofii Anaksagoras zajmuje świetne miejsce między filozofami młodszej szkoły jońskiej. Zadanie starszej szkoły jońskiej (Tales, Anaksymandros, Anaksymenes), ograniczające się do badania samej tylko substancyi natury, do pytania, czem jest świat, młodsza (Heraklejtos, Anaksagoras, Empedokles i Demokrytos) rozszerzyła już znacznie, starając się odpowiedzieć na pytanie, z czego i jak świat powstał, jak się rozwijał. Podług Anaksagorasa świat był chaosem martwym dopóty, dopóki mu rozum (νοῦς) nie nadał ruchu, życia. „Wszystko, które przez czas nieograniczony było razem i spoczywało w nieruchomym spokoju, rozum wprawił w ruch i uporządkował“ (Aristot. phys. 8, 1). Materyja składa się z niezliczonej wielości pierwiastków („zarodków,“ „nasion“) nieczułych, nieświadomych siebie; rozum jest niezłożony, niezmieszany z niczem, czysty, rządzi sam sobą i ma władzę nad wszystkiem. Z chaosu najpierw wyłoniły się pierwiastki lotne: ogień i powietrze, potem ciężkie: woda i ziemia. Ziemia jest nieruchomym, spoczywającym na powietrzu, środkowym punktem wszechświata; słońce — oderwaną
