Strona:PL Projekt Konstytucji Państwa Polskiego.djvu/012

— VIII —

nej, jako punkt wyjscia uznał monarchją konstytucyjną dla Polski. Członkowie komisji w zapatrywaniach swych nie różnili się ze społeczeństwem, w którem wtedy przeważały prądy za ustrojem monarchiczno-konstytucyjnym; dopiero później, pod wpływem rewolucji rosyjskiej, zaczęto coraz głośniej nie tylko wśród stronnictw lewicowych, ale i konserwatywnych mówić o respublice, Komisja jednak z raz obranej drogi postonowiła nie schodzić, wiedząc, że nie ona, lecz wola narodu decydować będzie o formie rządu. Komisja niechciała pod wpływem teorji, o której nie wiedziano, czy istotnie stała się własnością narodu, przerywać pracy i prowadzić zasadniczej dyskusji. Uważała, że wywiąże się z przyjętego na siebie zadania, jeżeli wypracuje projekt Konstytucji, odpowiadający dewizie przyjętej przez nią od początku: „silny rząd, silny sejm”.
 Odradzającej się Polsce, od lat stu przeszło pozbawionej własnego państwa. nieraz szarpanej wewnętrznemi niezgodami, z niedostatecznie silnie rozwiniętemi stronnictwami politycznemi, koniecznie potrzebny jest silny i trwały rząd; z drugiej zaś strony, w Polsce—w kraju o wielkich tradycjach państwowych, w państwie, w którem stworzono Konstytucje 3-go maja,— przedstawicielstwo narodowe w sejmie musi mieć poważny i stanowczy głos, decydujący o sprawach krajowych. Z powyższych przesłanek zasadniczych wypływa cały szereg ważnych postanowień projektu Konstytucji. A więc przedewszystkiem Komisja stanęła w swoim projekcie na gruncie rządów odpowiedzialnych. Mianowicie art. 11 projektu głosi, iż Król sprawuje władzę wykonawczą przez odpowiedzialnych ministrów, których sam mianuje i odwołuje (art. 12); ministrowie jednak są odpowiedzialni za swe rządy przed Sejmem, gdyż jeśli obie Izby Sejmu prostą większością lub Izba Poselska większością 2/3 głosów, po przeprowadzeniu dyskusji nad całokształtem działalności ministrów, zażąda jego ustąpienia, to minister składa urząd (art. 97). Projekt żąda uchwały 2|3 głosów Izby Poselskiej, albo prostej większości dwóch Izb, i to pod warunkiem omawiania całokształtu działalności ministrów, dlatego, aby uniknąć niebezpieczeństwa dezorganizującego Francję, t. j. łatwości obalania ministrów przypadkową większością, lub przy omawianiu nieraz drobnej kwestji, w oderwaniu od krytyki całej działalności ministrów.
 W następującym artykule (98) postanowiono, iż każda Izba Sejmowa może prostą większością głosów postawić ministra w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu za wszelkie pogwał-