Strona:PL Projekt Konstytucji Państwa Polskiego.djvu/015

— XI —

książęta krwi, arcybiskup warszawski, biskupi djecezjalni katoliccy obrządku łacińskiego, qreckieqo i ormiańskiego, w liczbie odpowiadającej nie mniej niż ⅔ djecezji; po jednym przedstawicielu duchowieństwa kościołów protestanckich; prezydenci: najwyższego sądu i trybunału administracyjnego i prezes najwyższego stowarzyszenia naukowego. Wszyscy jako członkowie wirylni czternastu mianowanych na lat 10 na przedstawienie poszczególnych zrzeszeń (4 — zrzeszeń rolników większych i drobnych, 3 — zrzeszeń przemysłowców, 3 — zrzeszeń handlowych i współdzielczych, 3 — zrzeszeń i związków zawodowych robotniczych, 1 — zrzeszeń naukowych), oraz mianowani dożywotnio przez Króla z pośród znawców spraw państwowych i społecznych, potrzeb nauki i sztuki.
 Zabezpieczywszy w ten sposób Senatowi dostateczną ilość poważnych sił fachowych i reprezentację grup zawodowych, drugą połowę składu Senatu projekt pozostawia do obsadzenia wyborom. Art. 47 stanowi, iż czwartą część senatorów obieralnych wybierają właściciele większej własności ziemskiej, czwartą — organy samorządu wiejskiego, pozostałe zaś części — organy samorządu miejskiego, właściciele większych przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych i wyższe zakłady i instytucje naukowe w stosunku 6 do 5 do 1 i 4.
 Ogólna liczba członków Senatu ma odpowiadać ⅔ liczby członków Izby poselskiej.
 W dalszym ciągu dział czwarty projektu mówi o porządku obrad Sejmu i o prawach członków Sejmu — i samego Sejmu.
 Dla załagodzenia konfliktów między dwiema Izbami Sejmu, projekt przewiduje przesyłanie sobie przez Izby zmienionego wniosku prawodawczego, oraz komisje rozjemcze, składające się z członków obu Izb.
 Sejm ustala corocznie budżet. Jeśli zaś budżet nie jest uchwalony, wolno pobierać tylko te podatki i daniny państwowe, których pobór jest uzasadniony ustawami, i wolno czynić wydatki tylko prawnie uzasadnione. Sejm wykonywa nadzór nad długami państwowymi, zatwierdza plany umorzenia długów, daje zgodę na zmianę granic państwa. Każda z Izb Sejmowych może zwracać się z adresami do Króla, skierowane do niej petycje przekazywać ministrom z żądaniem wyjaśnień, ustanawiać komisję ze swych członków w celu wyjaśnienia faktów spornych.