Strona:PL Puszkin Aleksander - Eugeniusz Oniegin.djvu/15

nych artyzmu. Więcej powiemy, prosta fabuła romansu poetyckiego jeszcze dziś pociąga zajmującą swoją treścią, a dzięki bogactwu wplecionych w nią psychologicznych motywów i muzyce wiersza, czytelnik powraca do niej zawsze jednakowo chętnie, wciąż nowe odnajdując w niej uroki. Fabuła ta w głównej osnowie bodaj schodzi się zupełnie z prostemi dziejami Płoszowskiego i Anielki z »Bez dogmatu«. Znużony, kapryśny, przesycony życiem Oniegin, jak i Płoszowski, pogardził kryształowoczystem, prostem sercem dziewczęcem, a gdy napotkał później Tatjanę, związaną z innym człowiekiem węzłami ślubu, przejrzał i rozgorzał dla niej, jak Płoszowski dla Anielki. Te same zupełnie dzieje, te same niemal charaktery, tylko, że Płoszowski jest o wiele więcej skomplikowany — rzekłbyś, że to Oniegin, któremu przybyło pół wieku kultury psychicznej, a z nią głębsza i tragiczniejsza świadomość samego siebie, — tylko, że idealna a cicha Anielka nosi na sobie wyraźne piętno polskiej indywidualności kobiecej, gdy mniej bierna Tatjana, przy tych samych zaletach moralnych, jest z ducha Rosyanką, poprzedniczką energicznych i wybuchowych bohaterek z powieści Turgeniewa i Tołstoja, — tylko wreszcie, że współczesny nam pisarz polski skierował rozpędowy bieg swojej analizy dalej, wtajemniczając nas w bolesną historyę dwojga serc, rozdzielonych przepaścią dogmatycznego nakazu spo-