Strona:PL Puszkin Aleksander - Eugeniusz Oniegin.djvu/16

łecznego, podczas gdy Puszkin przyprowadziwszy nas nad sam brzeg owej fatalnej przepaści, w tej samej chwili zrywa z żałosnym jękiem struny swojej liry. Po za tem, są oczywiście w narodowym poemacie rosyjskim nader swoiste rysy i sceny, które, podobnie jak odnośne sceny polskiej powieści, mogą być wyrazem tylko danego czasu i miejsca, odbiciem życia narodowego w pewnej epoce. Ale i tu o zestarzeniu się »Oniegina« nie może być mowy; przeszłość, ilekroć zaklęta jest w dźwięki poezyi, do ciekawych barw historycznych mięsza jakowyś pierwiastek wieczny, jak to widzimy na przykładzie »Iliady« i »Pana Tadeusza«; a gdy przez swoistość kolorytu miejscowego dany utwór posiada najwyższą wartość dla tego narodu, któremu z ducha jest najbliższy i przeto najdroższy, dla obcych zyskuje inną zajmującą stronę — oryginalność indywidualnej narodowej duszy, występującej w utworze. Ciekawość zaś wzrastać chyba winna, gdy chodzi o odźwierciedlenie bytu narodu pokrewnego — na tym neutralnym gruncie, który zwie się poezyą, w dziedzinie najpowszechniejszej i własnym tylko posłusznej prawom — w dziedzinie piękna. Dlatego miał chyba słuszność Mickiewicz, gdy na lekcyach literatury słowiańskiej, zastanawiając się nad tym poematem, w którym upatrywał formę porywającą wdziękiem prostoty, doskonalszą miejscami, niż w poezyach Byrona, a i głębszą