Strona:PL Puszkin Aleksander - Eugeniusz Oniegin.djvu/37

III.

 I e będziemy zatrzymywali się w niniejszym krytycznym zarysie na ubocznych postaciach romansu. Tatjana, określona przez Merimée’go, jako »wulkan pod korą lodową«, jest zupełnie jasną, choć Dostojewski znalazł i w niej pewną psychologiczną zagadkę, wykazując, iż nie zrozumiano jej, przypuszczając, że mogłaby wyjść za Oniegina, gdyby została np. wdową: »zbyt głęboko zranił jej serce Oniegin, aby mu mogła kiedykolwiek je zaufać«. Jasnym jest także Lenskij, do którego poeta czerpał po części rysy ze swojego »ja«, tylko młodszego, po części zaś tworzył go na wzór przyjaciela młodych lat, Kiuchelberkera, marzyciela i Dekabrysty, który, siedząc przez dziesięć lat w więzieniu, pisywał bez ustanku romantyczne wiersze, wierząc, że nimi odrodzi swoje społeczeństwo. Inne postacie są jeszcze jaśniejsze. Natomiast musimy zatrzymać uwagę czytelnika na centralnej figurze romansu, na Onieginie, który — według świetnego określenia Andrejewa — »pierwszy na kartach rosyjskiej literatury, złożywszy ręce, umiera powolną i męczeńską głodową śmiercią bezczynności wśród zadowolenia, marności i mogilnego milczenia współczesnych«. Tu właśnie powstaje powikłana psychologiczna zagadka, rozświetlona częściowo już przez