36
wała mu broda falista, utrefjona kunsztownie. Nieopodal Santa Trinità kilku mieszczan rozmawiało ze sobą: rozprawiali nad jakimś ustępem z Danta. Przywołali do się Leonarda, prosząc go o wytłumaczenie tego ustępu. W tejże chwili mijał ich Michał Anioł. Leonard rzekł: „Michał Anioł wytłumaczy wam wiersz, o którym mówicie“. Michał Anioł, mniemając, iż chce drwić z niego, odpowiedział cierpko: „Wytłumacz im sam, ty, który, zrobiwszy model spiżowego konia[1], nie byłeś w stanie go odlać, i utknąłeś na tem sromotnie“, Poczem odwrócił się plecami do wszystkich i poszedł dalej. Leonardo pozostał na miejscu i pokrył się rumieńcem. Zaś Michał Anioł jeszcze niezadowolony, pałający żądzą dotkliwego urażenia go, krzyczał z daleka: „Tylko takie kaplony, jak medjolańczycy, mogli cię uważać za zdolnego do takiej pracy“[2].
Takimi byli obaj współzawodnicy, których gonfaloniere Soderini przeciwstawił sobie przy wspólnem dziele ozdobienia Sali Rady w pałacu Signorii. Był to osobliwy pojedynek między dwiema największemi potęgami renesansowej sztuki. W maju 1504 r. rozpoczął Leonardo swój karton Bitwy Pod Anghiari[3]. W sierpniu 1504 r. otrzymał Michał Anioł zamówienie na karton Bitwy pod Casciną[4]. Florencję rozdzieliło ich współzawodnictwo na dwa obozy. — Czas wyrównał wszystko. Oba dzieła przepadły[5].
- ↑ Przymówka do konnego posągu Franciszka Sforzy, niewykończonego przez Leonarda; gaskońscy łucznicy Ludwika XII zabawiali się strzelaniem, jak do tarczy, do gipsowego modelu tego pomnika.
- ↑ Sprawozdanie z owych czasów. (Anonim z Magliabecchiana).
- ↑ Upokarzano go tem, że kazano mu malować zwycięstwo Florentczyków nad jego przyjaciółmi, Medjolańczykami.
- ↑ Lub Wojny pizańskiej.
- ↑ Karton Michała Anioła, (z dzieł obu on tylko został wykonany), z 1505 r., przepadł w r. 1512, podczas rozruchów we Florencji, wywołanych powrotem Medyceuszów. Znane jest ono dziś jedynie z kopji kilku fragmentów. Najsłynniejszą jest kopja miedziorytowa Marka Antonia. (Ludzie wdrapujący się). — Co zaś do fresku Leonarda, w dostatecznej mierze przyczynił się on sam do zniszczenia swego dzieła. Chciał mianowicie udoskonalić technikę freskową, spróbował powłoki olejnej, która nie trzymała się tynku; malowidło, które poniechał w zniechęceniu w r. 1506, nie istniało już w r. 1550.
Z tegoż okresu życia Michała Anioła (1501-1505), pochodzą również obie okrągłe płaskorzeźby Madonny z Dzieciątkiem, które znajdują się dziś w londyńskiej Royal Academy i we florenckiem Bargello, oraz Madonna z Bruges, zakupiona w r. 1506 przez kupców flamandzkich, — wre-szcie wielki, wodnemi farbami malowany obraz Rodziny Świętej, najpiękniejszy i najstaranniejszy z obrazów Michała Anioła. Surowość purytańska tego dzieła i jego wyraz bohaterski przeciwstawiają się ostro zniewieściałym tęskliwościom sztuki Leonarda.
