Wikiźródła

Strona:PL Rolland - Żywot Michała Anioła.djvu/117

Ta strona została przepisana.

97

wyspy, śród harmonji morza. opiewała niezmordowanie swą miłość przeduchowioną.
 Lecz od roku 1534 religja opanowała ją całkowicie. Ogarnął ją duch reformy katolickiej, wolny duch religijny, który, unikając schyzmy, zmierzał do reformy kościoła. Nie wiadomo, czy poznała w Neapolu Juana de Valdez.[1], wstrząsnęły ją jednak kazania Bernardina Ochino ze Sieny[2]. Była w zażyłości z Piotrem Carnesecchi[3], Gilbertim, Sadoletem, z szlachetnym Reginaidem Polem, oraz z największym z pośród tych prałatów i reformatorów, którzy w r. 1536 zawiązali Collegium de emenanda Ecclesia: — z kardynałem Gaspare Contarinim[4], zabiegającym daremnie na sejmie w Ratysbonie o zgodę z protestantami. On to odważył się napisać te słowa mocne[5]:

 Prawo Chrystusa, jest prawem wolności... Nie można nazwać rządem tego, co się zasadza na woli jednego człowieka, z natury swej skłonnego do zła i niezliczonych namiętności. Nie! Wszelkie panowanie jest panowaniem rozumu. Zadaniem jego jest — wieść drogą prawą wszystkich, którzy mu są podlegli, do ich słusznego celu: szczęścia. Władza papieża jest również władzą rozumu. Papież winien wiedzieć, że wywiera władzę swoją nad ludźmi wolnymi. Nie powinien wedle swego upodobania nakazywać, zabraniać lub rozwiązywać, lecz jedynie na zasadach rozumu, nakazów boskich i miłości: — na zasadzie, która wszystkich wiedzie do Boga i do powszechnego dobra“.

 Wiktorja była jedną z najbardziej egzaltowanych dusz w tej nielicznej grupie idealistów, jednoczącej najczystsze sumienia Włoch. Korespondowała z Renée’m z Fer-

  1. ↑ Juan de Valdez, syn osobistego sekretarza Karola V, osiadł w Neapolu w r. 1534 r. i stanął tu na czele ruchu reformatorskiego. Szlacheckie i wielkie damy znalazły się w jego otoczeniu. Ogłosił liczne pisma, z których najwcześniejsze było: Cento e dieci divine considerazioni (Bazylea 1550 r.) oraz Aviso sobre los interpretas de la Sagrada Escritura. Wierzył w skuteczność wiary samej dla zbawienia, oraz podporządkowywał nauczanie przez Pismo oświeceniu przez Ducha Świętego. Powiadają, że miał w Neapolu przeszło trzy tysiące zwolenników.
  2. ↑ Bernardino Ochino, wielki kaznodzieja, generalny wikary kapucynów, stał się w r. 1539 przyjacielem Valdeza, który uległ jego wpływom. Mimo denuncjacji, wygłaszał do r. 1542 kazania w Neapolu, Rzymie i Wenecji, podtrzymywany przez lud, przeciw zakazom Kościoła. Gdy mu groziło oskarżenie o luteranizm, zbiegł do Ferrary, następnie do Genewy, gdzie przeszedł na protestantyzm. Był serdecznym przyjacielem Wiktorji Colonny i, mając opuścić Włochy, w liście poufnym zawiadomił ją o swem postanowieniu.
  3. ↑ Pietro Carnesecchi z Florencji, protonotarjusz Klemensa VII, przyjaciel i uczeń Valdeza, był po raz pierwszy wezwany przez Inkwizycję w r. 1546; spalony zaś w Rzymie w r. 1567. Pozostawał w stosunkach z Wiktorją, aż do jej śmierci.
  4. ↑ Gaspare Contarini, pochodzący z możnej rodziny weneckiej, bywał posłem weneckim do Karola V w Niderlandach, w Niemczech i Hiszpanji, następnie do Grzegorza VII od 1528–1530 r. Mianowany został kardynałem w r. 1535 przez Pawła III, a w 1541 r. legatem papieskim na sejm w Ratysbonie. Nie powiodło mu się osiągnięcie pojednania z protestantami, popadł natomiast w podejrzenie wśród katolików. Straciwszy otuchę, powrócił i zmarł w Bolonji, w sierpniu 1542 r. Pozostawił liczne pisma: De immortate animae. — Compedium primae philosophiae, oraz traktat o Skuteczności łaski. w którym zbliżał się bardzo do poglądów protestanckich.
  5. ↑ Zacytowane przez Henryka Thodego.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Rolland_-_Żywot_Michała_Anioła.djvu/117&oldid=3013331”