116
gokolwiek. Robotnikom, którzy się na to uskarżali, odpowiedział: „Vaszą rzeczą jest murować, ciosać, heblować, czynić swe rzemiosło i wykonywać me zlecenia. Jakie mam zamierzenia, o tem nie dowiecie się nigdy: uwłaczałoby to godności mojej“[1].
Wobec takich nienawiści, wywołujących podobne zajścia, nie mógłby się utrzymać na swem stanowisku ani chwili, gdyby go nie podtrzymywała życzliwość papieży[2]. Tu też, gdy Juljusz III zmarł[3], a kardynał Cervini został papieżem, zamierzał Michał Anioł opuścić Rzym. Lecz Marceli II przemknął się tylko przez tron: następcą jego po dniach kilku został Paweł IV. Mając znów za sobą poparcie najwyższe, Michał Anioł nie ustawał w walce. Czułby się poniżony, zatrwożyłby się nawet o zbawienie duszy, gdyby porzucił dzieło budowy.
„Zostałem tem obarczony wbrew mej woli. Mija lat ośm, odkąd wycieńczam się w tej pracy daremnie, pośród wszelakich dokuczliwości i udręczeń. Obecnie, gdy budowa posunęła się tak daleko, że można przystąpić do sklepiania kopuły, wyjazd mój z Rzymu gotów doprowadzić dzieło do ruiny, byłby też wielkiem upokorzeniem dla mnie, a dla mej duszy grzechem bardzo ciężkim“[4].
Wrogowie jego nie złożyli bynajmniej broni; a walka przyjęła na chwilę obrót tragiczny. W roku 1563, najbardziej oddany pomocnik Michała Anioła przy budowie Świętego Piotra Pier Luigi Gaeta został wtrącony do więzienia z powodu fałszywego oskarżenia o kradzież; a kierownik robót, Cesare da Casteldurante został zasztyletowany. Michał Anioł odpowiedział na to w ten sposób,
- ↑ Bottari.
- ↑ Pod koniec tego śledztwa, w roku 1551, Michał Anioł, zwracając się do Juljusza III, który przewodniczył, rzekł doń: „Ojciec święty widzi oto, jaką z tego wszystkiego korzyść odnoszę! Jeżeli dokuczliwości, jakie znosić muszę, nie służą mej duszy, tracę tylko czas i trud daremnie“. Papież, który go lubił, położył mu obie ręce na ramionach i zawołał: „Zyskujesz na duszy i na ciele zarazem, Bądź bez obawy!“ (Vasari).
- ↑ Paweł III zmarł 10 listopada 1549 r. Juljusz III, który lubił Michała Anioła, jak poprzednik, panował od 8 lutego 1550 do 23 marca 1555. Kardynał Cervini został obrany 9 kwietnia 1555 r. Pod imieniem Marcelego II panował zaledwie kilka dni; zaś Paweł IV, Caraffa, objął następstwo 23 maja 1555 r.
- ↑ List M. A. do Lionarda (11 maja 1555 r.) Zrażony jednak krytykami własnych przyjaciół, zażądał w r. 1550, „aby go uwolniono od tego brzmienia, które dźwiga bez wynagrodzenia, na rozkaz papieży, od lat siedemnastu“. Dymisja jego nie została przyjęta, a papież, Pius IV, umyślnem breve odnowił jego pełnomocnictwa. — Wówczas to dopiero postanowił, za namową Cavalieri’ego, wykonać drewniany modeł kopuły. Dotychczas nosił wszystkie swe projekty w głowie, wzbraniając się od ujawnienia ich komukolwiek.
