172
niarze, sprowadzeni przeze mnie z Florencji do budowy grobowca; musiałem dla nich urządzić i umeblować dom, który mi papież ofiarował na tyłach św. Katarzyny; znalazłem się w ten sposób bez pieniędzy i w wielkich kłopotach“. (List poprzednio cytowany, z października 1542 r.).
86 7 kwietnia 1506 r.
87 Cała ta opowieść jest przytoczona dosłownie z listu Michała Anioła, z października 1542 r.
88 Umieszczam go pod tą datą, która wydaje mi się prawdopodobniejszą, aczkolwiek Frey z powodów, według mnie niedostatecznie umotywowanych, odnosi ten sonet do roku 1511.
89 Poezje, III (Staff, str. 3).
„Drzewo, co usycha“ jest aluzją do zielonego dębu w herbie De la Rovere (rodzina Juljusza II).
90 „Nie był to jedyny powód mego wyjazdu; było w tem jeszcze coś innego, O czem wolę nie mówić. Wystarczy, gdy wspomnę, iż zniewoliło mnie to do zastanowienia się, że gdybym pozostał w Rzymie, miasto to stałoby się rychlej moim grobem, niźli papieża. To było przyczyną mego nagłego wyjazdu“.
91 18 kwietnia 1506 r.
92 List z października 1506 r.
93 Ibid.
94 Koniec sierpnia 1506 r.
95 Condivi. — Michał Anioł zamierzał już w r. 1504 wyjechać do Turcji; zaś w r. 1519 był w pertraktacjach z „panem Adrianopolu“. który zapraszał go do się, dla wykonania dlań malowideł. — Wiadomo że i Leonardo da Vinci ulegał pokusom wyjazdu do Turcji.
96 Condivi.
97 List do ojca z d. 8 lutego 1507 r.
98 List do brata z d. 29 września i 10 listopada 1507 r.
99 Tak utrzymuje przynajmniej Condivi. Należy jednak
